Były niemiecki nazistowski obóz na Majdanku - Państwowe Muzeum na Majdanku. PAP/Wojtek Jargiło
Każdy, kto przekracza progi tego miejsca, zostaje skonfrontowany z trudną, lecz konieczną do zrozumienia historią, której nie wolno zapomnieć – podkreśliła minister kultury Hanna Wróblewska w liście do uczestników obchodów 80-lecia Państwowego Muzeum na Majdanku w Lublinie. To najstarsze na świecie muzeum poświęcone ofiarom II wojny światowej.
W gali 80-lecia działalności Państwowego Muzeum na Majdanku wzięło udział w środę w Lublinie ok. 200 osób, w tym byli więźniowie Majdanka, przedstawiciele władz i instytucji kultury z całego kraju. Odznaczeniami państwowymi zostali uhonorowani zasłużeni pracownicy muzeum. Przyznano również okolicznościowe medale i dyplomy dla instytucji za wybitne zasługi na rzecz Lublina i województwa.
W liście do uczestników wydarzenia minister kultury i dziedzictwa Hanna Wróblewska zaznaczyła, że muzeum na Majdanku jest miejscem szczególnym, stojącym na straży pamięci o ofiarach nazistowskiej okupacji. Dodała, że od ośmiu dekad - jako najstarsze miejsce pamięci związane z II wojną światową w Europie - dokumentuje, upamiętnia i edukuje kolejne pokolenia „o grozie, jaką przyniósł Holocaust i o dramatycznych losach więźniów obozu koncentracyjnego”.
„Muzeum na Majdanku to także symbol walki o prawdę. Państwa praca (...) to nie tylko opieka nad świadectwami przeszłości, ale również troska o to, aby pamięć o ofiarach i lekcje historii były żywe i obecne w świadomości społeczeństw na całym świecie.”
„Każdy, kto przekracza progi tego miejsca zostaje skonfrontowany z trudną, lecz konieczną do zrozumienia historią, której nie wolno zapomnieć. Muzeum na Majdanku to także symbol walki o prawdę. Państwa praca – pracownic i pracowników, historyków, edukatorek i przewodników - to nie tylko opieka nad świadectwami przeszłości, ale również troska o to, aby pamięć o ofiarach i lekcje historii były żywe i obecne w świadomości społeczeństw na całym świecie” – napisała minister kultury.
Dyrektor Państwowego Muzeum na Majdanku Tomasz Kranz przypomniał, że jest to pierwsze w świecie muzeum upamiętniające ofiary II wojny światowej. „Już tylko to stanowi o szczególnej wartości dokumentalnej i społecznym mandacie naszej instytucji” – dodał. W przemówieniu podkreślał rolę swoich poprzedników i zaangażowanie wszystkich pracowników muzeum. Mówiąc o planach na przyszłość wskazał na dokończenie rozbudowy i modernizacji instytucji. „Oby w nadchodzących latach doszło do budowy nowej siedziby muzeum, a w ten sposób do poprawy warunków pracy i przechowywania zbiorów” – zaznaczył.
Dyrektor PMM wyraził również nadzieję na zrealizowanie gotowego już projektu architektonicznego rozbudowy Centrum Obsługi Zwiedzających. Jak mówił, na Majdanku pilnie potrzebny jest nowy budynek z nowoczesnym zapleczem edukacyjno-seminaryjnym, z dużymi salami wystawienniczymi. „W jednej z nich planujemy urządzenie stałej ekspozycji historycznej, na której będziemy mogli zaprezentować we właściwych warunkach technicznych i klimatycznych bogate zbiory poobozowe, a również przedstawiać ekspozycję dotyczącą KL Lublin w szerszej perspektywie, w kontekście całokształtu niemieckiej okupacji na Lubelszczyźnie” – opisał dyrektor PMM.
„Tragiczna wojenna przeszłość tego regionu w pełni uzasadnia powstanie takiej wystawy, zaś współczesne tendencje w obszarze kultury pamięci dotyczącej Holocaustu i II wojny światowej, przemawiają za tym, aby to wszystko wydarzyło się do 2029 roku, kiedy Lublin stanie się Europejską Stolicą Kultury” – zwrócił uwagę Tomasz Kranz.
Podkreślił, że dzięki tej inwestycji Państwowe Muzeum na Majdanku będzie mogło zacząć nowy etap swojej historii, a w ślad za tym, odpowiednio do zmieniających się warunków cywilizacyjnych, kulturowych i społecznych, skuteczniej realizować przesłanie więźniów mówiące, że „Los nasz dla Was przestrogą ma być - nie legendą”. Trwają starania o pozyskanie dotacji finansowej na budowę nowego gmachu muzealnego.
Państwowe Muzeum na Majdanku powstało w miejscu byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego, który funkcjonował na obrzeżach Lublina od października 1941 roku do lipca 1944 roku. Należał do największych i, ze względu na warunki bytowe więźniów, najcięższych obozów, jakie III Rzesza założyła w okupowanej Europie. Więzionych było w nim około 135 tysięcy osób, głównie Żydów, Polaków i Białorusinów. W wyniku chorób i głodu, a także rozstrzeliwań i eksterminacji w komorach gazowych śmierć poniosło blisko 80 tysięcy osób. Ostateczna likwidacja obozu nastąpiła 22 lipca 1944 roku.
Kilka miesięcy później, na przełomie października i listopada 1944 roku, powołano Państwowe Muzeum na Majdanku. To najstarsza w Europie instytucja muzealna upamiętniająca ofiary drugiej wojny światowej. Ma pod opieką trzy ważne miejsca historyczne. Oprócz Majdanka są to tereny byłych obozów zagłady w Bełżcu i Sobiborze.
W pierwszych latach swojej działalności muzeum skupiało się głównie na pracach związanych z konserwacją i rekonstrukcją obiektów historycznych, a także poszukiwaniem i porządkowaniem dokumentów z okresu funkcjonowania niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego na Majdanku. W 1945 roku otwarto pierwszą muzealną wystawę stałą.
W kolejnych latach rozpoczęto kwerendy archiwalne, które położyły podstawy pod prowadzone na szeroką skalę badania naukowe. W 1965 r. został wydany pierwszy tom „Zeszytów Majdanka”. W tym czasie realizowano również projekt zagospodarowania przestrzennego muzeum, którego istotną częścią stał się Pomnik Walki i Męczeństwa – jeden z najbardziej rozpoznawalnych elementów krajobrazu Lublina.(PAP)
gab/ aszw/
