Stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości jest głównym motywem ściennego kalendarza na przyszły rok, wydanego przez katowicki oddział IPN. Na jego kartach znalazły się archiwalne fotografie z okresu plebiscytu na Górnym Śląsku i III powstania śląskiego.
"Kalendarz ścienny +Z myślą o Niepodległej+ to projekt o charakterze edukacyjnym, popularyzujący historię Górnego Śląska, związany z obchodami stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości oraz walką o włączenie regionu w jej granice" - wskazała Monika Kobylańska z katowickiego oddziału IPN.
Projekt "Z myślą o Niepodległej" zakłada powstanie pięciu kalendarzy ściennych na lata 2018-2022, czyli okres obchodów stulecia trzech powstań śląskich oraz oficjalnego przyłączenia części Górnego Śląska do Rzeczypospolitej. Jak podkreślają przedstawiciele IPN, chodzi o przypomnienie tamtych wydarzeń i uczczenie ich bohaterów.
"W związku z setnymi rocznicami, przypadającymi w 2021 r., na kartach kalendarza przypominamy o najważniejszych wydarzeniach 1921 r. na Górnym Śląsku - plebiscycie górnośląskim oraz III powstaniu śląskim" - dodała Kobylańska.
Kalendarz opracowywany jest przez pracowników Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Katowicach i wydawany przez Oddział IPN w Katowicach. Powstaje w oparciu o archiwalne fotografie pozyskiwane z muzeów, bibliotek, archiwów i zbiorów osób prywatnych, opatrzone komentarzem historycznym oraz w atrakcyjnej oprawie graficznej.
Sprawa przynależności państwowej Górnego Śląska, należącego wcześniej do państwa niemieckiego, decydowała się w latach 1919-21. Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. wzmogło działający tam polski ruch narodowy, zwalczany przez niemiecką administrację i wojsko. Walka o wpływy narodowe skutkowała m.in. trzema powstaniami śląskimi w latach 1919-21.
20 marca przyszłego roku minie sto lat od plebiscytu, w którym mieszkańcy regionu mieli zdecydować czy chcą przyłączenia jego obszaru do Polski, czy do Niemiec. W głosowaniu dopuszczono udział osób, które wcześniej wyemigrowały ze Śląska. Wobec ściągnięcia z Niemiec blisko 200 tys. emigrantów, głosujący za przynależnością do Polski okazali się mniejszością i stanowili 40,3 proc.
Projekt Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej, zakładający przyznanie Polsce jedynie południowo-wschodniego skrawka obszaru plebiscytowego, skutkował wybuchem III powstania śląskiego, po którym zdecydowano o korzystniejszym dla Polski podziale Górnego Śląska. Z obszaru plebiscytowego do Polski przyłączono 29 proc. obszaru i 46 proc. ludności. W Polsce znalazły się m.in. Katowice, Świętochłowice, Królewska Huta (obecny Chorzów), Rybnik, Lubliniec, Tarnowskie Góry i Pszczyna.
Na kartach kalendarza na 2021 r. znalazły się m.in. fotografie powstańców śląskich, a także żołnierzy brytyjskich i francuskich, którzy w ramach wojsk sprzymierzonych mieli za zadanie pilnować porządku i czuwać nad prawidłowym przebiegiem kampanii plebiscytowej i samego głosowania, a także zdjęcie z lokalu wyborczego.(PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ dki/
