Dawid Ben Gurion - prezes Światowej Egzekutywy Agencji Żydowskiej w Jerozolimie, 1936 r. /NAC
Płońsk (Mazowieckie) podpisał porozumienie o współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. Przed wybuchem II wojny światowej Żydzi stanowili około połowy mieszkańców Płońska. W tym mieście urodził się pierwszy premier Izraela Dawid Ben Gurion (1886-1973).
Jak poinformował Urząd Miasta Płońska, współpraca z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie dotyczyć będzie „działań służących upowszechnianiu historii i dziedzictwa Żydów polskich”. Sygnatariuszami porozumienia w tej sprawie, oprócz samorządu miasta i gminy, jest też płońskie Miejskie Centrum Kultury.
Według Urzędu Miasta Płońska, zgodnie z zawartą umową, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, służąc wsparciem eksperckim, będzie też udostępniać swoje zbiory, w szczególności cyfrowe, płońskiemu Domowi Pamięci, który upamiętnia dzieje tamtejszej społeczności żydowskiej. Obie instytucje – jak podkreślił płoński samorząd – mogą podpisać się pod misją wyrażoną hasłem: „Chronić pamięć i kształtować przyszłość”.
„Jesteśmy jednym z pierwszych miast, z którym muzeum POLIN podpisało umowę o współpracy. Myślę, że to poszerzy nasze możliwości działania” – powiedział burmistrz Płońska Andrzej Pietrasik, cytowany w komunikacie Urzędu Miasta.
Festiwal Kultury Żydowskiej w mieście, w którym urodził się David Ben Gurion
„Płońsk jest wyjątkowo ważny z dwóch powodów. Po pierwsze, liczba mieszkańców pochodzenia żydowskiego była tu wyjątkowo wysoka. Po drugie – stąd pochodził Ben Gurion, czyli jeden z twórców państwa Izrael” – podkreślił z kolei dyrektor muzeum POLIN Zygmunt Stępiński.
W Płońsku w październiku 2023 r. w zrewitalizowanej kamienicy z przełomu XIX i XX wieku, znajdującej się na Starym Rynku, naprzeciwko domu, w którym mieszkał przed wyjazdem do Warszawy, a następnie do Palestyny, pierwszy premier Izraela Dawid Ben Gurion, otwarto Dom Pamięci z ekspozycją poświęconą historii tamtejszych Żydów.
Jak podkreśla płoński samorząd, „to unikalne miejsce powstało w odpowiedzi na rysujące się od dawna zapotrzebowanie na upamiętnienie historii dwóch współistniejących w przestrzeni jednego miasta przez blisko 500 lat narodów – polskiego i żydowskiego – oraz potrzebę dialogu międzykulturowego i międzypokoleniowego”.
Przed wybuchem II wojny światowej Żydzi stanowili mniej więcej połowę mieszkańców Płońska. Większość zginęła w czasie Holokaustu – w utworzonym przez Niemców płońskim getcie, które istniało w latach 1940–1942, lub została wywieziona do niemieckich obozów zagłady.
W płońskim Domu Pamięci prezentowana jest stała wystawa „Spójrz – przypomnij” o dziejach Żydów płońskich oraz zamieszkujących okoliczne miejscowości. Nazwa tej ekspozycji nawiązuje do słów, które na odwrocie swej fotografii, pochodzącej z lat 30. XX wieku, jako dedykację napisała mieszkająca wtedy w tym mieście Chawcia Jakubowicz.
W Płońsku 16 października 1886 r. urodził się Dawid Ben Gurion, który współtworzył tam organizacje syjonistyczne, wspierające emigrację Żydów do Palestyny, będącej wówczas częścią Imperium Osmańskiego. Sam osiedlił się tam w 1906 r., kontynuując działalność polityczną. Był m.in. członkiem władz Światowej Organizacji Syjonistycznej i przewodniczącym Komitetu Wykonawczego Agencji Żydowskiej. Współtworzył socjalistyczno-syjonistyczną partię Mapai, której był liderem.
14 maja 1948 r. Dawid Ben Gurion ogłosił w Tel Awiwie Deklarację Niepodległości Izraela. Został pierwszym premierem tego państwa. Urząd ten sprawował do 1954 r., a także w latach 1955-1963.
Dawid Ben Gurion zmarł 1 grudnia 1973 r. w Ramat Gan w Izraelu. Jego grób znajduje się w Midreszet Ben Gurion w regionie Ramat ha-Negev, z którym Płońsk nawiązał partnerską współpracę w 1997 r. (PAP)
mb/ dki/
