Nowa Huta 1952 r. PAP/Jan Kosidowski
W budynku po Bibliotece Pedagogicznej w Nowej Hucie, w tym również w znajdującym się w jego podziemiach schronie przeciwlotniczym, zostanie umiejscowiona wystawa Muzeum Nowej Huty. Remont i prace nad nową ekspozycją mają potrwać około roku.
Muzeum Nowej Huty, będące jednym z oddziałów Muzeum Krakowa, przeniesie swoją działalność do budynku po filii Biblioteki Pedagogicznej przy os. Szkolnym 22 w związku z remontem i rozbudową swojej siedziby w dawnym kinie Światowid przy os. Centrum. W poniedziałek Muzeum Krakowa podpisało umowę z Ministerstwem Kultury dotyczącą remontu tego budynku i dostosowania go do potrzeb nowoczesnej placówki muzealnej.
„Obszerna część wystawy będzie poświęcona samym schronom - zarówno budowie schronów w okresie PRL-u, głównie w latach 50.”
„Niebawem zacznie się remont generalny Światowida - to gigantyczny projekt o olbrzymim zakresie, przygotowywany od wielu lat” – podkreślił zastępca dyrektora Muzeum Krakowa Jacek Salwiński podczas środowej konferencji prasowej. Jak doprecyzował, w ciągu roku powinny się zakończyć formalności związane z przygotowaniem do rozbudowy, w tym czasie ma też zostać wyremontowana przestrzeń po dawnej bibliotece przy os. Szkolnym 22, gdzie wówczas przeniesie się muzeum. W budynku będzie się mieściła główna ekspozycja projektu „Podziemna Nowa Huta”. Jego celem jest udostępnienie kilku nowohuckich schronów przeciwlotniczych z okresu zimnej wojny do celów wystawienniczych.
„Obszerna część wystawy będzie poświęcona samym schronom - zarówno budowie schronów w okresie PRL-u, głównie w latach 50., jak i ich konstrukcji, układowi, elementom wyposażenia, które były stałymi elementami wynikającymi z przepisów. Będą też informacje o obronie cywilnej z tamtego okresu, a także dotyczące samej specyfiki schronów nowohuckich” – zapowiedziała w rozmowie z PAP Agata Klimek-Zdeb, kuratorka wystawy.
Zaznaczyła również, że ekspozycja będzie przedstawiać najważniejsze informacje dotyczące kontekstu historycznego budowy schronów nowohuckich. „Schrony były budowane nie tylko w Nowej Hucie, natomiast w Nowej Hucie są one wyjątkowo liczne. Wynika to z tego, że budowano je głównie w nowo powstających budynkach, a wówczas też była budowana Nowa Huta” - wyjaśniła. „To będzie opowieść i o budowie Nowej Huty, i o zimnej wojnie, która miała duży wpływ na budowę schronów w Polsce” - dodała.
Narracja będzie również nawiązywać do współczesnych zagrożeń. Znajdą się tam elementy angażujące zwiedzających, odwołujące się do ich osobistych doświadczeń, wiedzy i emocji. „Podejmiemy kwestię naszych współczesnych lęków, emocji. W tym zakresie zasygnalizujemy zarówno temat pandemii, jak i wojny w Ukrainie” - wskazała Agata Klimek-Zdeb.
Pierwszy etap projektu „Podziemna Nowa Huta” został zrealizowany w 2019 r., kiedy w schronie pod Zespołem Szkół Mechanicznych na os. Szkolnym 37 otwarto wystawę "Stan zagrożenia". Wystawa opowiada o instynktownej potrzebie ukrycia przed zagrożeniem i najciekawszych budowlach schronowych na świecie. Znajduje się tam także makieta wzorcowego schronu oraz przestrzeń z pytaniami skierowanymi do zwiedzających.
Na początku lat 50. XX wieku w związku z zagrożeniem zimnowojennym władze PRL przystąpiły do budowy schronów przeciwlotniczych na terenie kraju. Lokalizowano je w nowo powstających budynkach w 72 miastach, które uznano za najbardziej narażone na atak. Inicjatywa nie trwała długo – odstąpiono od niej już w 1960 roku. W Nowej Hucie w latach 1953–1960 powstało ponad 250 schronów przeciwlotniczych.(PAP)
autorka: Julia Kalęba
juka/ miś/
