Jan Bytnar. Źródło: Wikipedia Commons
79 lat temu w walce z nazistowskimi Niemcami zginęli Jan Bytnar ps. Rudy i Maciej Aleksy Dawidowski ps. Alek – harcerze, żołnierze Szarych Szeregów – napisał w środę na Facebooku premier Mateusz Morawiecki.
„Wolność, demokracja i bezpieczeństwo nie są dane raz na zawsze. Ofiara tych, którzy zginęli za te wartości nie może zostać zapomniana. Cześć i chwała Bohaterom” – napisał premier Mateusz Morawiecki. Walkę toczoną przez najmłodsze pokolenie Armii Krajowej porównał do obecnie okazywanego poświęcenia Ukraińców. „A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei, Jak kamienie, przez Boga rzucane na szaniec… Dziś, gdy czytamy te słowa, na myśl przychodzą nam aktualne obrazy wojny na Ukrainie, gdzie Rosjanie z zimną krwią mordują kobiety, dzieci, młodych i starych” – dodał cytując „Testament mój” Juliusza Słowackiego.
Wspomniani przez premiera Mateusza Morawieckiego „Alek” i „Rudy” byli członkami Szarych Szeregów. W nocy z 18 na 19 marca 1943 r. Gestapo aresztowało Henryka Ostrowskiego „Heńka” - dowódcę hufca-plutonu „Praga” Grup Szturmowych Szarych Szeregów. W czasie rewizji Niemcy znaleźli u niego materiały szkoleniowe i wywiadowcze oraz notatki m.in. z adresem Jana Bytnara „Rudego” - komendanta hufca-plutonu „Południe”. Kilka dni później, w nocy 22 na 23 marca, w kamienicy przy al. Niepodległości, ta sama grupa gestapowców aresztowała „Rudego”. W jego mieszkaniu Niemcy znaleźli przedmioty świadczące o działalności konspiracyjnej.
26 marca 1943 r. u zbiegu ulic Długiej i Bielańskiej w Warszawie w pobliżu budynku Arsenału członkowie Grup Szturmowych Szarych Szeregów, pod dowództwem Stanisława Broniewskiego „Orszy”, dokonali udanej akcji odbicia z rąk Gestapo Janka Bytnara „Rudego” i 20 innych więźniów. Na skutek obrażeń odniesionych podczas tortur w siedzibie Gestapo Jan Bytnar zmarł 30 marca 1943 r. w Szpitalu Wolskim w Warszawie. Tego samego dnia zmarł jego kolega Maciej Aleksy Dawidowski, który podczas odbicia więźniów został ciężko ranny.
W 1943 r. jeden z twórców Szarych Szeregów Aleksander Kamiński opublikował w podziemiu „Kamienie na szaniec”, powieść opisującą działalność 23. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej i jej członków – „Alka”, „Zośki” i „Rudego”.(PAP)
Autor: Michał Szukała
szuk/ pat/
