Warszawa, skwer Wołyński, 11.07.2022. Premier Mateusz Morawiecki podczas uroczystości pod pomnikiem 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK z okazji Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Fot. PAP/P. Supernak
Dziś Ukraina doświadcza tej nienawiści, tego straszliwego nacjonalizmu, któremu sama się poddała 80 lat temu. Ukraina widzi, do czego prowadzi straszny nacjonalizm. Spadkobiercą ukraińskich nacjonalistów jest „ruski mir” – mówił w poniedziałek w Warszawie premier Mateusz Morawiecki.
"Kresowian zamordowano dwa razy, raz ciosami siekiery, a drugi raz przez przemilczenie, a ta druga śmierć była straszniejsza od tej pierwszej" - powiedział premier Mateusz Morawiecki, cytując księdza Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego. Dodał, że te słowa były, są i zawsze będą drogowskazem oraz wyznacznikiem walki o prawdę. "Bo chodzi tu przede wszystkim o prawdę, to coś ważniejszego niż pamięć" - zaznaczył.
Premier wraz z prezydentem Andrzejem Dudą uczestniczył w poniedziałek w obchodach Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Uroczystości odbywały się na Skwerze Wołyńskim w Warszawie.
"Stojąc tutaj patrzyłem na ten przepiękny w swojej symbolice i okrutny pomnik, na którym są ciosy siekier. Ciosy siekier nie były najokrutniejszym rodzajem zadawanej śmierci. Były o wiele okrutniejsze, dlatego ta zbrodnia ludobójstwa jest wyjątkowo barbarzyńska i wyjątkowa w swoim bestialstwie" - powiedział. "Dlatego też obowiązująca przez dziesiątki lat zmowa milczenia najpierw między władcami PRL, będącymi posłusznymi wykonawcami poleceń z Moskwy, zmowa milczenia później podtrzymywana przez elity III Rzeczpospolitej musi być przerwana" - podkreślił szef rządu.
Prezydent: prawda o rzezi wołyńskiej musi być mocno wypowiedziana, ale nie chodzi o odwet
"Dlatego to jest moje zobowiązanie: +nie spocznę dopóki nie odnajdziemy ostatniego grobu, miejsca pochówku zamordowanych z Wołynia i całych kresów wschodnich. Ta rzeczywistość musi zostać w całości odkryta+" - zadeklarował premier.
Wspominał, że wiele razy w życiu rozmawiał z "naocznymi świadkami tamtych strasznych wydarzeń". "W moim sercu jest wiele opowieści, wspomnień, takich przy których cytowaniu słowa grzęzną w gardle" - dodał. Opowiadał, że jego mama w czasie wojny żyła w Powiecie Stanisławów. "Wiele z jej opowiadań świadczyło o tym, czego Polacy doświadczyli od swoich sąsiadów, czasami członków rodzin" - opowiadał. W ocenie premiera "ta niewiarygodna nienawiść, która wtedy kierowała ukraińską ręką nie może ulec zapomnieniu, bo gdy ktoś może nawet kierowany dobrą wolą, chce tamte fakty, tamtą rzeczywistość przykryć kurzem niepamięci, zapomnienia, to robi krzywdę obu naszym narodom".
"Dlatego, też nie będzie żadnego pojednania opartego o fałsz, opartego o zapomnienie, opartego o kłamstwo" - dodał. "I to musi być punkt wyjścia i to jest punkt wyjścia do pojednania" - podkreślił premier.
"Dziś wszelako czas jest rzeczywiście wyjątkowy. Dziś mamy do czynienia z próbą podbicia suwerennej Ukrainy. Tej Ukrainy, która walcząc o swoją suwerenność, swoją wolność, walczy także za nas, walczy także o naszą wolność i naszą niepodległość. Dziś Ukraina doświadcza tej nienawiści, tego straszliwego nacjonalizmu, któremu sama się poddała 80 lat temu. Dziś Ukraina widzi, do czego prowadzi straszny nacjonalizm. Jakże różne podejście od dobrego, ciepłego, zdrowego patriotyzmu, czyli umiłowania własnej ojczyzny, ale szacunku do innych, a nacjonalizm to nienawiść do innych, pogarda i w konsekwencji śmierć i niewola" - powiedział premier Morawiecki.
79 lat temu UPA dokonała skoordynowanego ataku na polskich mieszkańców Wołynia
"Dziś Ukraina widzi, że spadkobiercą Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i UPA jest ruski mir". "Dziś to Putin, Kreml i Moskwa zachowują się w sposób ludobójczy i zbrodniczy, coraz bardziej przypominając najgorsze zbrodnie ludobójstwa, znane z historii świata. Czym się kieruje ruski mir? Oczywiście imperializmem, kolonializmem, podbiciem innych krajów, wysysaniem z nich soków żywotnych, ale także skrajnym nacjonalizmem" - zwrócił uwagę szef rządu.
"Dzisiaj nastroje w społeczeństwie rosyjskim poprzez politykę Kremla są skrajnie nacjonalistyczne i to one wywołują taką nienawiść do Ukraińców, do Polaków, do innych narodów" - powiedział.
Premier powiedział także, jakie jest nasze zadanie: "Musimy walczyć o prawdę, prawdę o każdym zabitym człowieku na Wołyniu, na Kresach Wschodnich. Każdym dziecku w okrutny sposób zamordowanym. I nie możemy się poddać pokusie fałszywego pojednania. Ale musimy też zdać sobie sprawę, że to w interesie Rosji i Moskwy jest ponowne skłócenie Polaków i Ukraińców" - podkreślił.
"Tak poruszamy się pomiędzy Scyllą fałszywego pojednania i Charybdą wiecznej nienawiści. Ta wieczna nienawiść, która dawno temu przecież wrosła w serca i zatruła krew pobratymczą jest w interesie tego, kto chce pozbawić i nas i Ukrainę wolności i suwerenności. Dlatego temu nie możemy się poddać, dlatego tą ścieżką między wieczną nienawiścią, a fałszywym pojednaniem musimy kroczyć i kroczymy i będziemy kroczyć. Dziś Ukraina widzi doskonale, że tylko na fundamencie prawdy, także o okrutnej zbrodni wołyńskiej, zbrodni na Kresach Wschodnich, można budować przyszłość" - zaznaczył premier Morawiecki.
Jak mówił, "przyszłość nie może być zbudowana na fałszu". "Ta wielka szansa, możliwość pojawiła się teraz, w momencie, kiedy Ukraina bohatersko chwyciła za broń, kiedy Polska pomaga Ukrainie, kiedy otwarliśmy nasze serca i drzwi, nasze domy na uchodźców z Ukrainy. Ta wyjątkowa możliwość oparcia przyszłości nie o pretensje, zadry, kłamstwa, tylko w oparciu o prawdę, przyszłość i wspólną siłę, większą siłę, narodziła się właśnie teraz, wraz z walką z tym nacjonalistycznym ruskim mirem. I oby ta walka była zwycięska. Te słowa kieruję do wszystkich, którzy w dobrej woli, w dobrej wierze na najróżniejsze sposoby próbują jednak dzisiaj doprowadzić do braku pojednania. My prawdy chcemy, prawdy, jako warunku pojednania" - mówił szef rządu.
11 lipca – Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów
Morawiecki wskazał, że "dziś przed nami możliwość przełamania wielowiekowej niechęci i nienawiści, możliwość, której nie możemy zmarnować, bo potomni nam tego nie wybaczą". "Wierzę w to, że jej nie zmarnujemy. Wierzę, że te kamienie, te płyty nagrobne przypominające o tamtych czasach w cudowny sposób stanął się płytami pojednania. I krew dzisiaj oddawana przez Ukraińców na froncie walki z nacjonalistyczną Rosją, z ruskim mirem, będzie także krwią pojednania pomiędzy naszymi narodami" - podkreślił szef rządu.
W uroczystościach Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa wzięli udział: prezes Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oraz prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki, oraz ambasador Ukrainy w Polsce, Wasyl Zwarycz. Kwiaty pod pomnikiem złożyli przedstawiciele rządu, organizacji kombatanckich zrzeszających żołnierzy AK, żołnierze wszystkich rodzajów broni WP, instytucji i organizacji, a także weterani i świadkowie.
Podczas uroczystości na Skwerze Wołyńskim duchowni różnych podjęli wspólną modlitwę w intencji ofiar wydarzeń sprzed 79 lat.
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa w Warszawie współorganizowane były przez Instytut Pamięci Narodowej, Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz władze Dzielnicy Żoliborz m.st. Warszawy.(PAP)
Autorzy: Olga Łozińska, Katarzyna Krzykowska, Maciej Replewicz
oloz/ ksi/ mr/ pat/
