Wyrażenie zgody na ratyfikowanie przez prezydenta RP umowy między rządami Polski i Izraela o współpracy w dziedzinie wizyt studyjnych zorganizowanych grup młodzieży przewiduje projekt ustaw wniesiony do Sejmu przez premiera Mateusza Morawieckiego.
Zgodnie z informacją na stronie Sejmu, w poniedziałek do izby wniesiony został projekt ustawy o ratyfikacji umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Państwa Izrael o współpracy w dziedzinie wizyt studyjnych zorganizowanych grup młodzieży, podpisanej w Warszawie dnia 22 marca 2023 r.
Wnioskodawcą projektu jest premier Mateusz Morawiecki, który wskazał w projekcie, że do prezentowania stanowiska rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni minister edukacji i nauki, minister kultury i dziedzictwa narodowego, minister spraw wewnętrznych i administracji oraz minister spraw zagranicznych.
Krótki projekt składa się jedynie z dwóch artykułów, pierwszy z nich brzmi: "Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Państwa Izrael o współpracy w dziedzinie wizyt studyjnych zorganizowanych grup młodzieży, podpisanej w Warszawie dnia 22 marca 2023 r.".
„Dzięki zapewnieniu wizyt studyjnych młodzieży obydwu państw kolejne pokolenia młodzieży będą mieć okazję do poznawania historii swoich Narodów, w tym historię Holokaustu i innych zbrodni II Wojny Światowej. Ponadto celem Umowy jest, aby wizyty studyjne odbywały się w miejscach związanych z polsko-żydowskim wielowiekowym dziedzictwem oraz historią i kulturą Polski i Izraela, jak również stworzenie możliwości wzajemnego poznawania się i nawiązywania kontaktów przez młodzież Polski i Izraela” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
W drugim artykule zapisano, że ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
W załączeniu przedstawiono także opinię dotyczącą zgodności proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
W uzasadnieniu projektu podkreślono, że celem zawiązania umowy między Polską i Izraelem jest stworzenie ram prawnych do organizacji wszystkich wizyt studyjnych młodzieży izraelskiej w Polsce oraz młodzieży polskiej w Izraelu pod auspicjami ministerstw właściwych do spraw edukacji obydwu państw.
"Dzięki zapewnieniu wizyt studyjnych młodzieży obydwu państw kolejne pokolenia młodzieży będą mieć okazję do poznawania historii swoich Narodów, w tym historię Holokaustu i innych zbrodni II Wojny Światowej. Ponadto celem Umowy jest, aby wizyty studyjne odbywały się w miejscach związanych z polsko-żydowskim wielowiekowym dziedzictwem oraz historią i kulturą Polski i Izraela, jak również stworzenie możliwości wzajemnego poznawania się i nawiązywania kontaktów przez młodzież Polski i Izraela" - czytamy w uzasadnieniu projektu.
Wskazano również, że potrzeba podpisania umowy wynika również z tego, że "w związku z wyjazdami edukacyjnymi izraelskiej młodzieży do Polski, strona polska w przeszłości odnotowywała pewne problemy dotyczące organizacji takich wyjazdów". "Głównym problemem był wzrost negatywnych odczuć wobec Polski i Polaków wśród młodzieży izraelskiej po powrocie z wyjazdu edukacyjnego, co powodowało wśród niej wzrost postaw nacjonalistycznych i syjonistycznych" - głosi uzasadnienie.
Polska - jak dalej czytamy - postrzegana była przez młodzież izraelską przez pryzmat obozów zagłady (śmierci) i obozów koncentracyjnych. Ponadto - głosi tekst - młodzież nie zapoznawała się z odbudową życia żydowskiego w Polsce i była izolowana od kontaktów z Polakami.
"Uczestnicy wycieczek słyszeli od przewodników o grożących im w Polsce niebezpieczeństwach i wrażenie to potęgowała uzbrojona ochrona, która często arogancko odnosiła się do innych zwiedzających, a także przypadkowych przechodniów" - napisano w uzasadnieniu.
Wskazano również, że potrzeba podpisania umowy wynika także z tego, że „w związku z wyjazdami edukacyjnymi izraelskiej młodzieży do Polski, strona polska w przeszłości odnotowywała pewne problemy dotyczące organizacji takich wyjazdów”. „Głównym problemem był wzrost negatywnych odczuć wobec Polski i Polaków wśród młodzieży izraelskiej po powrocie z wyjazdu edukacyjnego, co powodowało wśród niej wzrost postaw nacjonalistycznych i syjonistycznych” – głosi uzasadnienie.
Wskazano też, że problematyczna z polskiego punktu widzenia była również przyjęta przez stronę izraelską perspektywa nauczania o zbrodni Holocaustu, bez odniesień do szerszego kontekstu historycznego, w tym okupacji polskich ziem, zbrodni na polskim narodzie, innych narodach i grupach etnicznych oraz odpowiedzialności w tym zakresie obu totalitaryzmów: hitlerowskiego i sowieckiego.
W uzasadnieniu podniesiono także kwestie uzbrojonej ochrony wycieczek młodzieży izraelskiej. Podkreślono, że mimo podejmowanych prób w kolejnych latach kwestia ochrony grup izraelskiej młodzieży nie została uregulowana w umowie międzynarodowej, a zaświadczenia na przywóz broni w celu ochrony obywateli izraelskich przyjeżdżających do Polski wydawane były funkcjonariuszom na podstawie art. 40 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji.
"Zgodnie z projektowanym stanem prawnym w ramach Umowy Strona polska w całości przejmie odpowiedzialność za bezpieczeństwo i ochronę grup młodzieży izraelskiej. Kwestie dotyczące udziału oficerów ochrony izraelskiej będą wynikać z decyzji właściwych instytucji krajowych oraz oceny stanu bezpieczeństwa" - głosi uzasadnienie.
Jak czytamy, w przypadku zwiedzania instytucji kultury lub miejsc pamięci objętych obowiązkową ochroną strona izraelska dostosuje się do wszelkich obostrzeń, zasad wynikających z dokumentacji ochronnej danej jednostki, regulaminów, w szczególności dotyczących wnoszenia na teren wyżej wymienionych jednostek broni, jak i przedmiotów oraz środków mogących zagrażać życiu i zdrowiu.
"Przyjętą zasadą będzie wspólna opieka nad wyjazdami przez przewodników polskich i izraelskich. Grupom na terenie zwiedzanych obiektów towarzyszyć będzie, w miarę możliwości, w Polsce polski przewodnik władający w dostatecznym stopniu językiem angielskim lub hebrajskim, a w Izraelu analogicznie izraelski przewodnik władający językiem angielskim lub polskim" - czytamy w uzasadnieniu.
Treść programu wyjazdów ma być ustalana w porozumieniu między stronami, "dążącymi do zapewnienia jak najpełniejszej realizacji celów Umowy".
Zwrócono uwagę, że integralną częścią Umowy jest załącznik zawierający spis muzeów i instytucji rekomendowanych do odwiedzenia w czasie wizyty młodzieży izraelskiej w Polsce. Analogicznie, załącznik ten uwzględnia miejsca rekomendowane do odwiedzenia przez polskie wycieczki w Izraelu.
Podkreślono, że "nie przewiduje się co do zasady możliwości towarzyszenia grupom przez uzbrojonych izraelskich oficerów ochrony".
"W przypadku zgody Strony polskiej na obecność izraelskiej uzbrojonej ochrony w wyjątkowych sytuacjach Umowa określa przesłanki dotyczące możliwości wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oficerów ochrony z Izraela ochraniających wycieczki edukacyjne, które trudno jest traktować jako delegacje oficjalne. Umożliwi to konsulom Rzeczypospolitej Polskiej jednoznaczną ocenę stanu faktycznego przed wydaniem zaświadczenia na przywóz broni na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej" - napisano w uzasadnieniu.
Porozumienie porządkujące zasady organizacji izraelskich wizyt edukacyjnych w Polsce i gwarantujące także stronie polskiej możliwość organizacji wizyt edukacyjnych w Izraelu na tych samych zasadach podpisali 22 marca w Warszawie szefowie MSZ Polski i Izraela: Zbigniew Rau i Eli Cohen. (PAP)
autor: Karol Kostrzewa
kos/ godl/
