Prof. T. Wolsza: zaangażowanie w konkurs „Polskie serce pękło. Katyń 1940” jest ogromne

Polska Agencja Prasowa: Konkurs odbywa się już po raz trzeci. Jakie wnioski na temat stanu wiedzy uczestników o dziejach zbrodni katyńskiej możemy wyciągnąć z dotychczasowych rywalizacji?

Prof. Tadeusz Wolsza: Warto zauważyć, że temat zbrodni katyńskiej jest niezwykle trudny, ale nie odstrasza uczestników. Do tej pory konkurs adresowany był wyłącznie do młodzieży ze szkół ponadpodstawowych. W tym roku udział biorą również studenci. Ich zadaniem jest przygotowanie konspektu lekcji szkolnej poświęconej zbrodni katyńskiej. Nie jest to konkurs skierowany wyłącznie do studentów historii, ale również innych kierunków uniwersyteckich, na przykład polonistyki, pedagogiki, psychologii czy nauk społecznych. Dla wielu studentów będzie to pierwsza okazja do sprawdzenia się w zawodzie nauczyciela.

Uczniowie liceów rywalizują w trzech dyscyplinach – plastycznej, muzycznej i literackiej. Ta ostatnia jest organizowana od pierwszej edycji konkursu. W tym roku tematem przewodnim jest "Etos ofiar Zbrodni Katyńskiej w odniesieniu do współczesności". Wymaga wiedzy historycznej oraz spojrzenia na wpływ dziedzictwa ofiar tej zbrodni na naszą współczesność. Zauważmy jak wiele do myślenia daje kontekst współczesności. Być może jesteśmy na progu wydarzeń przełomowych dla dziejów Europy. Zagrożenie wojną w Europie łączy współczesność z historią sprzed ponad 80 lat.

W pierwszej edycji konkursu jury otrzymało kilkaset prac, w kolejnej już kilka tysięcy. To imponujące wyniki, jeśli weźmie się pod uwagę panujące w ostatnich dwóch latach warunki spowodowane epidemią. Spodziewamy się, że w tym roku otrzymamy jeszcze więcej prac. Jesteśmy bardzo zbudowani popularnością tego konkursu, ale także odwagą i wiedzą młodych ludzi. Zbrodnia katyńska to bardzo ważne zagadnienie polskiej historii, ale także przekraczające wymiar polskiej historii, bo o każdej zbrodni ludobójstwa należy mówić jak najgłośniej i wskazywać na jej okoliczności, tak aby już nigdy się nie powtórzyła.

PAP: Dla uczestników bardzo istotne wydają się także nagrody i okazje do zaprezentowania swojej twórczości. Czy szersza publiczność będzie mogła zapoznać się z niektórymi pracami?

Prof. Tadeusz Wolsza: Do uczestnictwa w konkursie zachęcają również bardzo atrakcyjne nagrody, przygotowane przez kilka ministerstw oraz innych instytucji zaangażowanych w jego organizację, wśród nich Kancelarię Sejmu RP. Rok temu zwycięzcy otrzymywali wielkie paczki nagród. Oczywiście to tylko dodatkowa zachęta do udziału. Znacznie ważniejsza jest możliwość sprawdzenia swoich umiejętności lub pokazanie swoich talentów. Dla zeszłorocznej laureatki konkursu w kategorii muzycznej było to spełnienie marzeń i krok w kierunku wymarzonej kariery autora piosenek. Warto więc startować i partycypować w podziale nagród.

Celem konkursu "Polskie serce pękło. Katyń 1940" jest przede wszystkim wyzwalanie talentów i zachęcanie do osiągania coraz to nowych celów. Zaangażowanie w konkurs jest ogromne. Świadczy o tym nie tylko poziom prac, ale także ich liczba. W tym roku powołaliśmy nieco większe jury. W każdej kategorii ocenia czterech jurorów. Jesteśmy przygotowani na wielki napływ prac. Jury zastanawia się również nad szerszym sposobami udostępniania prac uczestników. Do tej pory udało się pokazać odbiorcom zwycięski projekt kartki pocztowej poświęcony zbrodni katyńskiej, która została wydrukowana przez Pocztę Polską. W tym roku może uda się w podobny sposób pokazać medal, którego zaprojektowanie jest zadaniem uczestników konkursu plastycznego. Byłby to piękny prezent dla laureata. Myślę, że z oferty przygotowanego konspektu lekcji może zaś skorzystać Ministerstwo Edukacji i Nauki i udostępnić go na swojej stronie. Może również prace literackie doczekają się publikacji.

PAP: Na jakich źródłach opierają się uczestnicy konkursu? Wykorzystują gotowe opracowania czy sięgają do bardziej wymagających źródeł historycznych?

Prof. Tadeusz Wolsza: Najbardziej dogłębna źródła wykorzystywane są przez uczestników konkursu piszących prace literackie. Prace plastyczne i muzyczne wymagają innego rodzaju podejścia. Najczęstszą formą pracy literackiej jest klasyczna rozprawka naukowa. Pojawiają się również eseje, scenariusze, wywiady, a nawet sztuki teatralne. Prace oparte są najczęściej na literaturze przedmiotu, która jest już naprawdę bardzo obszerna. Dorobek polskich badaczy jest gigantyczna. Bibliografia katyńska liczy tysiące pozycji. Gdy sprawdzam nadesłane prace to dostrzegam, że autorzy wykorzystują również dokumenty opublikowane m.in. przez polsko-rosyjski zespół historyków działający na początku lat dziewięćdziesiątych.

Uczestnikom sprzyja także digitalizacja dokumentów i artykułów naukowych. Dostrzegam, że uczestnicy nie opierają się na przypadkowym doborze dokumentów czy monografii. W przypisach widać, że są dobrze zorientowani w literaturze naukowej. Mimo, że dziejami sprawy katyńskiej zajmuję się od bardzo dawna, przeczytałem tysiące prac i dokumentów, to jestem zbudowany poziomem prac młodych uczestników konkursu, które są przemyślane i z pomysłem na ujęcie tematu. Jurorzy, którzy spodziewali się szkolnych wypracowań byli bardzo zaskoczeni ich poziomem i formą, która jest bardzo ważna dla końcowej oceny. Przypadkowych prac jest bardzo niewiele.

Konkurs „Polskie serce pękło. Katyń 1940”, skierowany jest do młodzieży uczącej się w szkołach ponadpodstawowych oraz studentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych i ma na celu upamiętnienie Zbrodni Katyńskiej. Przeprowadzany jest w czterech kategoriach – plastycznej, literackiej, tekst piosenki oraz scenariusz lekcji.

W kategorii plastycznej zadaniem uczestnika jest wykonanie projektu medalu (awers i rewers) na temat "Katyń – Pamiętamy". W kategorii literackiej uczestnik pisze pracę na zadany temat: "Etos ofiar Zbrodni Katyńskiej w odniesieniu do współczesności". W dwóch pozostałych kategoriach zadaniem uczestnika konkursu jest - odpowiednio - przygotowanie tekstu piosenki poświęconej Zbrodni Katyńskiej i napisanie scenariusza lekcji na temat "Katyń – Pamiętamy".

Uczniowie szkół ponadpodstawowych mogą złożyć jedną pracę w każdej z trzech kategorii: plastyczna, literacka oraz tekst piosenki. Z kolei studenci studiów stacjonarnych i niestacjonarnych mogą złożyć wyłącznie jedną pracę w kategorii: scenariusz lekcji.

Zgłoszenia do konkursu można nadsyłać do 11 marca. Szczegóły konkursu pod adresem: https://www.konkurskatynski.pl/(PAP)

Rozmawiał: Michał Szukała

szuk/ aszw/