Wiceprezydent Krakowa Maria Klaman (6L), prezes ZNP Sławomir Broniarz (4L), rektor AGH prof. Jerzy Lis (C) podczas odsłonięcia Pomnika Tajnej Organizacji Nauczycielskiej przed budynkiem C2 Akademii Górniczo Hutniczej przy ul. Czarnowiejskiej w Krakowie, PAP/Art Service
Na terenie Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie odsłonięto w piątek pomnik Tajnej Organizacji Nauczycielskiej. Upamiętnia on nauczycieli prowadzących w czasie okupacji hitlerowskiej tajne nauczanie, przyczyniając się do podtrzymania polskiej kultury i tożsamości narodowej.
Pomnik składa się z dwóch granitowych skał. Na jednej z nich widnieje brązowa tablica z napisem: „W hołdzie działaczom Tajnej Organizacji Nauczycielskiej Związku Nauczycielstwa Polskiego 1939-1945”.
Monument został odsłonięty z okazji 80-lecia ZNP w AGH i 120-lecia ZNP. Zlokalizowany jest przy budynku C2 przy ul. Czarnowiejskiej, w rejonie skrzyżowania z al. Mickiewicza.
„W tych najciemniejszych, najbardziej mrocznych czasach okupacji prowadzili edukację na każdym poziomie. To jest rzecz niebywała w skali Europy. To było wydarzenie bez precedensu w tych latach 1939-1945, że młodzież, uczniowie, studenci nie zostali pozostawieni sami” – powiedział prezes ZNP Sławomir Broniarz. Wyraził także nadzieję, że w rejonie pomnika odbywać się będą lekcje historii, patriotyzmu dla uczniów.
Rektor AGH prof. Jerzy Lis określił tajne nauczanie w czasie II wojny światowej „jedną z najwspanialszych, a zarazem najbardziej heroicznych kart w dziejach polskiej edukacji”.
„W 1939 r., kiedy Polska znalazła się pod brutalną okupacją, to właśnie nauczyciele, członkowie Związku Nauczycielstwa Polskiego, pierwsi zrozumieli, że to nie tylko wojna militarna o terytorium, ale przede wszystkim o dusze, umysły, a zwłaszcza umysły młode” – powiedział rektor AGH. Podkreślił, że AGH również prowadziła tajne nauczanie.
Tajną Organizację Nauczycielską (TON) założył 26 października 1939 r. Zygmunt Nowicki. Jej bohaterowie mają pomnik w Warszawie na Wybrzeżu Kościuszkowskim, a także patronują skwerom: w Katowicach u zbiegu ulic Kościuszki i Brynowskiej oraz w Poznaniu u zbiegu ulic Królowej Jadwigi i Drogi Dębińskiej. W Słubicach zaś ich imię nosi rondo w rejonie ulicy Obozowej i drogi wojewódzkiej nr 137.
Beata Kołodziej (PAP)
bko/ joz/
