Reżyser Wojciech Jerzy Has, podczas pracy, 1967 r. PAP/CAF/Eugeniusz Wołoszczuk
Muzyka z filmów jednego z najważniejszych polskich reżyserów ukaże się na płycie "Reżyseria: Wojciech Jerzy Has. Nagrania z archiwum WFF Wrocław (1959-68)". Znalazły się tu kompozycje m.in. Krzysztofa Pendereckiego i Wojciecha Kilara.
W styczniu Senat RP podjął uchwałę o ustanowieniu roku 2025 Rokiem Wojciecha Jerzego Hasa (1925-2000). W bieżącym roku przypada 100. rocznica urodzin scenarzysty i reżysera, jednego "z najwybitniejszych twórców naszych czasów, który na trwałe wpisał się w polską i światową kinematografię" - poinformowano.
Na płycie "Reżyseria: Wojciech Jerzy Has" znalazły się utwory pochodzące z filmów zrealizowanych we wrocławskiej Wytwórni Filmów Fabularnych: "Wspólny pokój", "Złoto", "Jak być kochaną", "Rękopis znaleziony w Saragossie", "Szyfry" i "Lalka" - prace takich twórców jak Krzysztof Penderecki, Wojciech Kilar, Lucjan Kaszycki czy Stanisław Radwan. W dołączonej do płyty książeczce znalazł się esej krytyka filmowego Łukasza Maciejewskiego poświęcony twórczości reżysera.
Has zadebiutował w 1958 r. "Pętlą", nakręconą na podstawie opowiadania Marka Hłaski z Gustawem Holoubkiem w roli głównej. W 1959 r. nakręcił "Wspólny pokój" - adaptację powieści Zbigniewa Uniłowskiego, a w 1961 – "Złoto", którego akcja toczy się w kopalni odkrywkowej w Turoszowie. Do jego najsłynniejszych dzieł należy dramat psychologiczny "Jak być kochaną" (1963) na postawie opowiadania Kazimierza Brandysa z Barbarą Krafftówną, Zbigniewem Cybulskim i Wiesławem Gołasem, ukazujący konfrontację z wojenną przeszłością za sprawą wspomnień głównej bohaterki.
"Tylko dwaj reżyserzy na świecie potrafili pokazać inny wymiar rzeczywistości: Federico Fellini oraz Wojciech Jerzy Has" – ocenił amerykański reżyser Martin Scorsese, zachwycając się "Rękopisem znalezionym w Saragossie" ze Zbigniewem Cybulskim, który Has nakręcił na podstawie powieści Jana Potockiego. "Od strony widowiskowej »Rękopis... « jest najwybitniejszym osiągnięciem w dziejach naszego filmu" - podkreślał krytyk Zygmunt Kałużyński. Jednym z największych artystycznych osiągnięć w dorobku artysty jest "Sanatorium pod Klepsydrą" z 1973 r., nakręcone na podstawie książki Brunona Schulza. Obraz uhonorowano nagrodą jury na festiwalu w Cannes.
50 lat temu miało premierę „Sanatorium pod Klepsydrą” – film Wojciecha Jerzego Hasa
Has - podkreślono w komunikacie Senatu RP - "tworzył filmy arcypolskie i sięgał po najwybitniejsze, choć często zapomniane, dzieła ojczystej literatury, ale Polskę widział jako tygiel wielu kultur, języków, doświadczeń historycznych i artystycznych ekspresji". W 1968 r. reżyser zrealizował "Lalkę" na postawie powieści Bolesława Prusa z Mariuszem Dmochowskim i Beatą Tyszkiewicz w głównych rolach.
"To w jego dziełach unieśmiertelniła się scenografia Lidii i Jerzego Skarżyńskich, to w jego filmach wybrzmiewały – tak rzadko pisane dla kina – kompozycje Krzysztofa Pendereckiego" - przypomniano w uzasadnieniu Senatu RP. "Has wypełniał swe filmy bogatą metaforyką, sięgał po najważniejsze dla dziedzictwa europejskiego teksty kultury, należał do gigantów światowego modernizmu, ale zawsze też wpisywał swe dzieła w aktualne wyzwania kultury polskiej, dialogując z rodzimą mitologią, kompleksami i politycznymi narracjami".
Płyta "Reżyseria: Wojciech Jerzy Has. Nagrania z archiwum WFF Wrocław (1959-68)" ukaże się nakładem GAD Records. (PAP)
pj/ dki/
