Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (UdSKiOR) Jan Józef Kasprzyk upamiętnił w czwartek 135. rocznicę urodzin marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza, składając wraz z działaczami dawnej opozycji niepodległościowej kwiaty na jego grobie na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Jak przypomniano na Twitterze UdSKiOR, "135 lat temu, 11 marca 1886 r., w Brzeżanach urodził się Edward Śmigły-Rydz – jeden z najwybitniejszych dowódców legionowych, przyszły Marszałek Polski, Naczelny Wódz PSZ w Wojnie Obronnej 1939 r.".
"Instytut Historyczny Nurtu Niepodległościowego wystąpił do Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) z wnioskiem o ekshumację doczesnych szczątków Marszałka, aby ostatecznie ustalić okoliczności jego śmierci a potem doprowadzić do państwowego pogrzebu. Wniosek bardzo gorąco popieram!" - poinformował w czwartek J. J. Kasprzyk.
Marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz (ur. 11 III 1886 r. Brzeżanach – zm. 2 XII 1941 r. w Warszawie) był absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Od 1908 r. działał w Związku Walki Czynnej, a później w Związku Strzeleckim. Od 1913 r. był Komendantem Okręgu Lwowskiego Związku Strzeleckiego i redaktorem naczelnym pisma "Strzelec".
"Instytut Historyczny Nurtu Niepodległościowego wystąpił do Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) z wnioskiem o ekshumację doczesnych szczątków Marszałka, aby ostatecznie ustalić okoliczności jego śmierci a potem doprowadzić do państwowego pogrzebu. Wniosek bardzo gorąco popieram!" - poinformował w czwartek J. J. Kasprzyk.
"Zaliczany był do grona najwybitniejszych dowódców legionowych. Wsławił się dowodzeniem w bitwach pod Laskami-Anielinem, Chyżówkami i Łowczówkiem, stojąc na czele 1. pułku piechoty Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym i aresztowaniu przez Niemców Józefa Piłsudskiego przejął faktyczne kierownictwo obozu polityczno-wojskowego piłsudczyków, stając na czele Polskiej Organizacji Wojskowej" - napisano w informacji UdSKiOR przesłanej PAP.
Przypomniano, że "był jednym z organizatorów odrodzonego Wojska Polskiego". W wojnie polsko-bolszewickiej dowodził operacją łotewską w 1919 r. i wyprawą kijowską w 1920 r. Dowodził m.in. 3. i 2. Armią oraz w sierpniu 1920 r. Frontem Środkowym. W latach 1921-26 był inspektorem armii w Wilnie, a po 1926 r. – Inspektorem Armii w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych w Warszawie.
"Po śmierci Józefa Piłsudskiego 12 maja 1935 r. objął funkcję Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, a w listopadzie 1936 r. został Marszałkiem Polski. Był jednym z twórców Obozu Zjednoczenia Narodowego i jednym z autorów planu unowocześnienia polskiej armii wobec zagrożenia wojennego" - czytamy w przesłanej nocie biograficznej.
"We wrześniu 1939 r. był Naczelnym Wodzem Wojska Polskiego w nierównym starciu z agresorami niemieckim i sowieckim. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemie polskie przekroczył granicę z Rumunią z zamiarem przedostania się do Francji i kontynuowania walki zbrojnej" - przypomniano.
"We wrześniu 1939 r. był Naczelnym Wodzem Wojska Polskiego w nierównym starciu z agresorami niemieckim i sowieckim. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemie polskie przekroczył granicę z Rumunią z zamiarem przedostania się do Francji i kontynuowania walki zbrojnej" - przypomniano.
18 września 1939 r. został internowany w Rumunii, skąd uciekł w grudniu 1940 r. i przez Węgry przedostał się w 1941 r. do okupowanej Warszawy, gdzie podjął próby włączenia się w działania Polskiego Państwa Podziemnego.
Jak wyjaśniono, "zmarł w okupowanej stolicy na atak serca w 1941 r. i został pochowany kilka dni później na Starych Powązkach pod konspiracyjnym nazwiskiem Adam Zawisza". "Jego prawdziwe dane zostały przywrócone dopiero w 1994 r." - napisano.
Marszałek Edward Śmigły-Rydz został odznaczony m.in.: Orderem Orła Białego, Krzyżem Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Orderem Odrodzenia Polski i czterokrotnie Krzyżem Walecznych.(PAP)
autor: Grzegorz Janikowski
gj/ wj/