Książka „Posłowie i senatorowie Drugiej Rzeczpospolitej w KL Auschwitz” Jacka Lachendry
Publikację „Posłowie i senatorowie Drugiej Rzeczpospolitej w KL Auschwitz” wydało Muzeum Auschwitz. Praca historyka tej instytucji dr. Jacka Lachendry jest pierwszym tak szczegółowym studium dotyczącym parlamentarzystów więzionych w niemieckim obozie Auschwitz.
Paweł Sawicki z biura prasowego muzeum przypomniał, że w okresie międzywojennym w Sejmie zasiadało około 1,7 tys. posłów, spośród których w czasie wojny życie straciło około 300. Z rąk okupantów niemieckich śmierć poniosło około 200 posłów, z sowieckich zaś – ponad 100. Z kolei w Senacie mandat sprawowało ponad 450 osób, z których zginęło ponad 100. Wśród nich przeszło 60 straciło życie w wyniku represji niemieckich, ponad 40 – sowieckich. Ponad 80 procent parlamentarzystów, którzy nie przeżyli wojny, było narodowości polskiej.
Jacek Lachendro we wstępie do książki wskazał, że „wśród parlamentarzystów narodowości polskiej wielu zginęło w obozach koncentracyjnych, w tym w KL Auschwitz, gdzie skierowano co najmniej 70 z nich”. „Część parlamentarzystów pochodzenia żydowskiego zginęła w gettach lub ośrodkach zagłady. Natomiast losy posłów i senatorów narodowości ukraińskiej i niemieckiej toczyły się różnie, włącznie z represjami sowieckimi lub kolaboracją z Trzecią Rzeszą” – zaznaczył.
Paweł Sawicki podkreślił, że parlamentarzyści międzywojennej Polski stanowili elitę polityczną i społeczną odrodzonego państwa. Odegrali kluczową rolę w kształtowaniu systemu prawnego, gospodarczego i społecznego kraju. Wielu z nich oprócz działalności politycznej aktywnie uczestniczyło w walkach o niepodległość w latach 1914-1921.
Muzeum podało, że publikacja składa się z dwóch części. „Pierwsza to syntetyczna analiza działalności parlamentarzystów przed wojną oraz ich losów w czasie okupacji, w tym szczegółowy opis okoliczności aresztowania, transportu do obozu, a następnie życia w nim i relacji z innymi więźniami.
Szczególną uwagę poświęcono przyczynom ich śmierci oraz działalności konspiracyjnej w obozie.
Druga część zawiera biogramy 70 parlamentarzystów. Każdy z nich wzbogacony jest o dokumenty obozowe, fotografie oraz spis wykorzystanych źródeł” – poinformowała placówka.
Dotychczas ukazało się kilka opracowań prezentujących ogólnie losy posłów i senatorów w czasie okupacji. Nowa książka odnosi się tylko do KL Auschwitz. Autor wyraził jednak nadzieję, że stanie się impulsem do pogłębionych badań nad tą zbiorowością w innych obozach. Praca wpisuje się też w ciąg badań nad różnymi grupami elity II Rzeczypospolitej, których członkowie byli więzieni w Auschwitz. Prowadzący je Jerzy Dębski oraz Teresa Wontor-Cichy skupiają się na prawnikach i oficerach Wojska Polskiego oraz duchownych.
Książka „Posłowie i senatorowie Drugiej Rzeczpospolitej w KL Auschwitz” została wydana przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, by więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród 140-150 tys. deportowanych do obozu Polaków śmierć poniosła niemal połowa. W Auschwitz ginęli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. (PAP)
szf/ miś/
