Ulica Stare Nalewki w Warszawie została wpisana do rejestru zabytków

Konserwator wyjaśnił, że wpis dotyczy ulicy stanowiącej relikt historycznej ulicy Nalewki, wraz z nawierzchnią jezdni, chodnikami i zachowanymi elementami infrastruktury komunikacyjnej.

Oficjalnie nazwa Nalewki została nadana przez Komisję Brukową w 1770 r. Ulica wiodła wówczas od Magazynu Karowego do placu na Muranowie, jej bieg został uregulowany prawdopodobnie w latach 70.-80. XVIII w. Na skład społeczny mieszkańców ulicy miał wpływ dekret ministra policji z października 1812 r., nakazujący przenieść się zamieszkującym Warszawę Żydom w rejon Franciszkańskiej i Nalewek.

CZYTAJ TAKŻE

"Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście"

Ulica Nalewki stopniowo stała się jedną z najważniejszych ulic handlowych Warszawy i jedną z głównych ulic tzw. dzielnicy północnej (dzielnicy żydowskiej zwanej także dzielnicą muranowską, nalewkowską, lub Nalewkami). W XIX w. przekształciła się w główną ulicę dzielnicy żydowskiej, a w XX w. pełniła rolę tranzytową pomiędzy powstającymi nowymi dzielnicami miasta (Żoliborzem, Marymontem i Bielanami a centrum Miasta).

W 1881 r. w ciągu ulicy poprowadzono linię tramwajową, podczas kładzenia torów tramwajów konnych wybrukowano brakujące fragmenty ulicy, być może nawierzchnię przełożono w 1908 r. podczas przebudowy i rozbudowy torowisk na trakcję tramwajów elektrycznych.

W 1940 r. północny bieg ulicy znalazł się na terenie getta warszawskiego. Ulica została zniszczona w 1943 r. przez władze okupacyjne w ramach akcji likwidacji getta żydowskiego na całym odcinku na północ od bramy wjazdowej, zlokalizowanej w poprzek ul. Nalewki w rejonie ul. Świętojerskiej, aż do pl. Muranowskiego.

W rejonie Arsenału w 1943 r. Szare Szeregi przeprowadziły spektakularną akcję odbicia więźniów polskich z rąk gestapo. W czasie Powstania Warszawskiego zabudowania tzw. Pasażu Simonsa pełniły funkcję powstańczej reduty.

"Zachowany odcinek ul. Nalewki wiąże się z ważnymi wydarzeniami z dziejów Warszawy, istotnymi nie tylko dla miasta, ale również dla budowania tożsamości narodowej" - podkreślił konserwator.

Jak przykład podał wybuch powstania listopadowego, akcję odbicia więźniów polskich z rąk gestapo przeprowadzona w 1943 r., wybuch powstania w getcie w 1943 r., oraz wykorzystanie Pasażu Simonsa jako powstańczej reduty w sierpniu 1944 r.

Dodał, że ulica Stare Nalewki jest świadkiem historycznego przebiegu dawnej ul. Nalewki i stanowi świadectwo przekształceń urbanistycznych i przestrzennych dawnej dzielnicy żydowskiej.

"Pomimo iż lokalnie odcinek południowy ul. Nalewki kształtował się odmiennie niż jej dalszy, północny bieg, stanowiła ona nierozerwalną część tego ciągu komunikacyjnego ukazując jej wielowiekową i wielokulturową historię i tradycję" - zaznaczył.(PAP)

mas/ dki/