KL Ravensbrück, baraki bloku kobiecego, 2008 r.
6 września w Fürstenberg/Havel w Brandemburgii (Niemcy) odbędzie się uroczysty pochówek polskich więźniarek obozu koncentracyjnego Ravensbrück. Pracownicy Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN zidentyfikowali 45 ofiar. IPN sfinansował także budowę grobu polskich więźniarek.
Centralnym punktem uroczystości będzie msza święta polowa w intencji ofiar celebrowana przez abp. Andrzeja Dzięgę, Metropolitę Szczecińsko-Kamieńskiego. W uroczystościach współorganizowanych przez Instytut Pamięci Narodowej udział wezmą m.in. przedstawiciele rodzin ofiar. Prezesa IPN, dr. Karola Nawrockiego będzie reprezentował jego zastępca, dr hab. Krzysztof Szwagrzyk.
W Miejscu Pamięci Muzeum Ravensbrück nastąpi oficjalne przekazanie przez Instytut Pamięci Narodowej do zbiorów Muzeum Ravensbrück artefaktów odnalezionych w trakcie prac archeologicznych prowadzonych w 2019 r. przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Następnie, o godz. 12.00, odprawiona zostanie msza święta polowa w miejscowości Fürstenberg (Kreuzdamm 6A), położonej ok. dwoch kilometrów od KL Ravensbrück. O godz. 14.00 na cmentarzu w Fürstenbergu przy Friedhofsweg 2 odbędzie się uroczysty pogrzeb ofiar.
W trakcie uroczystości zostanie złożona urna z ziemią podjętą na wojskowych Powązkach w Warszawie, na której widnieje napis: „Ziemia z polskiej nekropoli narodowej Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie podjęta w dniu 2.09.2022 r. przez Instytut Pamięci Narodowej przy Pomniku - Mauzoleum Ofiar Obozów Koncentracyjnych złożona w grobie polskich Więźniarek KL Ravensbrück na cmentarzu w Fürstenberg/Havel w dniu 06.09.2022”.
W 1989 r. na cmentarzu w Fürstenberg zostały odkryte urny. Na urnach były metalowe tabliczki z imionami i nazwiskami oraz datami urodzin więźniarek. Na wieczkach zapisano także datę kremacji i numer listy obozowej oraz nazwę miejscowości „Fürstenberg”, gdzie dokonano kremacji.
„Ravensbrück – kobiecy obóz koncentracyjny”
W 2019 r. pracownicy Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN mogli rozpocząć prace na cmentarzu w Fürstenbergu. Już pierwszego dnia poszukiwań odnaleziono urny zawierające prochy i szczątki zamordowanych Polek. Zachowały się też aluminiowe plakietki i tabliczki szamotowe, na których zostały wybite dane ofiar: ich imiona, nazwiska, daty urodzin i śmierci, a nawet numery z listy krematoryjnej. Na ich podstawie zidentyfikowano 45 ofiar: m.in. Henrykę Dembowską z córką Małgorzatą, siostry Poborcówny – Irenę i Halinę, Zenonę Kierską, Krystynę Niemirycz. Odnaleziono również metalowe fragmenty ubrań i zapinki.
IPN jest głównym organizatorem uroczystości, współorganizatorem jest Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Uroczystości przygotowano przy wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Klubu Byłych Więźniów Obozu Koncentracyjnego Ravensbrück. Budowę grobu sfinansował Instytut Pamięci Narodowej.
Obóz koncentracyjny w Ravensbrück powstał w marcu 1939 r. Pierwszymi więźniarkami były działaczki niemieckiego ruchu oporu i niemieckie komunistki. Ravensbrück był głównym obozem koncentracyjnym dla kobiet zorganizowanym i prowadzonym przez Niemcy podczas II wojny światowej. Łącznie do obozu w całym okresie jego funkcjonowania przywieziono 100-120 tys. kobiet, z których zamordowano ponad 90 tys., w tym ponad 30 tys. więźniarek z Polski. Personel obozu wywodził się z SS.
KL Ravensbrück działał do 30 kwietnia 1945 r. do czasu wkroczenia armii sowieckiej.
Więziono tam kobiety z całej Europy. Największą grupę, niemal 40-tysięczną, stanowiły Polki. Kobiety z Polski stanowiły także większość więźniarek, na których przeprowadzono eksperymenty pseudomedyczne. W sierpniu i wrześniu 1944 roku do obozu trafiły Polki z Warszawy w ramach represji popowstaniowych.
W KL Ravensbrück osadzono konspiratorki, działaczki ruchu oporu, lekarki, prawniczki, pisarki, malarki oraz robotnice.
Ponad 30 tys. Polek osadzonych w Ravensbrück zmarło z wycieńczenia lub zostało zamordowanych. Zaledwie ok. osiem tysięcy doczekało oswobodzenia. Okaleczone fizycznie i psychicznie niejednokrotnie nie były w stanie pracować ani założyć rodziny.(PAP)
autor: Maciej Replewicz
mr/ dki/
