Spacer historyczny i wystawa sprzętu z okresu wojny polsko-bolszewickiej w Białymstoku. Fot. PAP/Artur Reszko
W piątek przypada 105. rocznica bitwy z bolszewikami o Białystok z 22 sierpnia 1920 roku - zwycięskiej i uważanej przez historyków za największą w dziejach tego miasta. Pod pomnikiem marszałka Józefa Piłsudskiego i w innych miejscach pamięci przedstawiciele władz składali wieńce i kwiaty.
W tym roku w mieście nie było oficjalnych uroczystości. W niedzielę (24 sierpnia) rocznicę upamiętni widowisko historyczne na placu NZS w centrum Białegostoku z udziałem ponad stu rekonstruktorów, będzie też można zobaczyć sprzęt militarny. Tego dnia od wczesnego rana do godzin wieczornych zmieniona będzie organizacja ruchu w tym miejscu i na przylegających ulicach, kilka linii autobusowych pojedzie zmienionymi trasami.
W tzw. bitwie białostockiej 22 sierpnia 1920 roku starły się oddziały I Pułku Piechoty Legionów ze ściganymi wojskami bolszewickimi, cofającymi się spod Warszawy. Jak opisują historycy, zwycięstwo zostało odniesione przez siły polskie, które w kilkugodzinnych, krwawych walkach ulicznych skutecznie powstrzymywały odwrót na Wschód znacznie liczniejszych wojsk przeciwnika.
W opisach wojny polsko-bolszewickiej 1919-20 bitwa białostocka traktowana jest jako jeden z ostatnich akordów polskiej kontrofensywy znad Wieprza. W swoich wspomnieniach Józef Piłsudski bitwę o Białystok określił mianem „zupełnej klęski” 16. armii sowieckiej.
Jak przypomina dyrektor Muzeum Wojska w Białymstoku Robert Sadowski, walki 22 sierpnia 1920 r. toczyły się w różnych miejscach miasta przez cały dzień. - Części miasta, dzielnice, ulice przechodziły z rąk do rąk, czasami była to walka na bagnety, bo brakowało amunicji - zaznaczył.
Strona polska miała 34 zabitych i ponad 200 rannych, bolszewicy - ponad 800 zabitych i rannych, 8,2 tys. żołnierzy agresora dostało się do niewoli. Wojska polskie zdobyły trzy pociągi, samolot, 22 działa i 147 karabinów maszynowych.
Walki z 22 sierpnia 1920 roku upamiętnione są w kilku miejscach Białegostoku, jest też ulica nosząca nazwę Bitwy Białostockiej oraz ulica im. mjr. Józefa Marjańskiego - dowódcy batalionu, którego żołnierze wzięli na siebie ciężar głównych walk o miasto. Marjański w nich poległ.
W mieście jest pomnik żołnierzy 1. Pułku Piechoty Legionów czy pomnik upamiętniający 16 mieszkańców Białegostoku, przedstawicieli czterech wyznań, zamordowanych przez bolszewików 20 sierpnia 1920 roku, w przededniu wycofania się przez nich z miasta.(PAP)
rof/ miś/
