W czwartek szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk odda hołd powstańcom warszawskim ze Zgrupowania Armii Krajowej „Chrobry II” – poinformował PAP Urząd.
Minister Kasprzyk złoży kwiaty na płycie upamiętniającej żołnierzy Zgrupowania znajdującej się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach oraz na Skwerze „Chrobrego II” przy ulicy Chmielnej.
Jak przypomina UdSKiOR, Zgrupowanie „Chrobry II” powstało w pierwszych dniach sierpnia 1944 r. na pograniczu Śródmieścia Północnego i Woli z połączenia oddziałów, grup i pojedynczych żołnierzy różnych podziemnych organizacji wojskowych. „Jednostka rozrastała się, by z czasem stać się jednym z największych oddziałów powstańczych. Jego szeregi licznie zasilili również ochotnicy, głównie mieszkańcy dzielnicy” - napisano.
Weterani Powstania Warszawskiego: cieszymy się, że pamięć o Powstaniu wciąż istnieje
Twórcą i pierwszym dowódcą oddziału był mjr Leon Nowakowski „Lig” – twórca i dowódca Pułku NSZ-AK im. Władysława Sikorskiego. Następnie zgromadzeniem dowodził mjr Zygmunt Brejnak „Zygmunt”. Do pierwotnej nazwy Grupa „Chrobry” dodano z czasem cyfrę „II” dla odróżnienia formacji od Batalionu „Chrobry”, który w czasie konspiracji już istniał . W ten sposób literaturze przedmiotu, jak i w środowisku jego żołnierzy, upowszechniła się nazwa Zgrupowanie „Chrobry II”.
Ostatecznie w skład jednostki weszły dwa bataliony: I – kpt. Tadeusza Przystojeckiego „Lecha Żelaznego” i II – kpt. Wacława Zagórskiego „Lecha Grzybowskiego”. „Lechowi Żelaznemu” zostały podporządkowane: 1 kompania „Warszawianka” pod dowództwem kpt. Piotra Mieczysława Konstantego Zacharewicza „Zawadzkiego”, 2 kompania por. Edwarda Mańka „Neda” (od 23 sierpnia dowodził por. Michał Kobyliński „Kos”) i 3 kompania por. Zbigniewa Bryma „Zdunina”.
„Lechowi Grzybowskiemu” podlegały natomiast: 4 kompania por. Aleksandra Sałacińskiego „Skiby”, 5 kompania por. Huberta Jaskólskiego vel Janusza Domańskiego „Janusza” (we wrześniu dowodził Czesław Stulkiewicz „Wir”) i 6 kompania ppor. Leonarda Kancelarczyka „Jeremiego”, która we wrześniu została podporządkowana sąsiedniemu oddziałowi kpt. Kazimierza Bilskiego „Ruma”.W informacji przypominano, że batalion „Lecha Grzybowskiego” wzmocniła wówczas kompania por. „Kosa”, która otrzymała numer 6. W ramach I batalionu utworzono natomiast nową 2 kompanię pod dowództwem rtm. Witolda Pileckiego „Witolda”. W skład Zgrupowania „Chrobry II” wchodziły również kompania rezerwowa i wartownicza, które podlegały bezpośrednio jego dowódcy. Zorganizowano również pluton przeciwpancerny (piatów), pluton żandarmerii, kompanię łączności, kwatermistrzostwo oraz służbę duszpasterską.
Zgrupowanie „Chrobry II” podlegało komendantowi 4 Rejonu I Obwodu Śródmieście mjr. Stanisławowi Steczkowskiemu „Zagończykowi”. We wrześniu, po przeorganizowaniu obrony Śródmieścia, 4 Rejon przekształcono w Odcinek Zachodni pod dowództwem ppłk. Franciszka Rataja „Pawła”. „Chrobry II” przeszedł wówczas pod jego rozkazy.
Pokazy filmu VR „Kartka z Powstania” w Hali Koszyki – od niedzieli
20 września 1944 r., po reorganizacji oddziałów powstańczych i utworzeniu Warszawskiego Korpusu AK, oddziały Śródmieścia weszły w skład 28 Dywizji Piechoty AK im. Stefana Okrzei pod dowództwem płk. Franciszka Edwarda Pfeiffera „Radwana”.
Przez szeregi „Chrobrego II” – jak przekazał UdSKiOR – przeszło ok. 3200 powstańców. Straty wyniosły ok. 400 poległych i ok. 1500 rannych.
Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 r. do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk w Warszawie zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły ok. 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy - ok. 500 tys. - wypędzono z miasta, które następnie zostało przez Niemców niemal całkowicie spalone i zburzone. (PAP)
autorka: Anna Kruszyńska
akr/ aszw/
