Dowódcy przed frontem oddziałów partyzanckich, od lewej: Józef Zadzierski ps. „Wołyniak”, Stanisław Pelczar ps. „Majka” i Bronisław Gliniak ps. „Radwan”. Okolice Ożanny, 3 maja 1945 r. Fot. OA IPN Rzeszów
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek i dyrektor rzeszowskiego oddziału IPN dr Dariusz Iwaneczko oddali w czwartek hołd poległym w walce żołnierzom i zamordowanym mieszkańcom wsi Kuryłówka.
6 maja 1945 roku w Kuryłówce k. Leżajska (Podkarpackie) oddziały Narodowej Organizacji Wojskowej odparły trzy ataki sił ekspedycyjnych NKWD. W walkach poległo siedmiu żołnierzy NOW i 57 NKWD. W odwecie Sowieci zamordowali ośmiu mieszkańców i spalili wieś.
W czwartek przedstawiciele IPN złożyli kwiaty pod pomnikiem upamiętniającym Bitwę pod Kuryłówką. Później zapalili znicze na grobach – m.in. na mogile Józefa Zadzierskiego ps. "Wołyniak" na cmentarzu w Tarnawcu. Tegoroczne uroczystości w związku zagrożeniami wynikającymi z epidemii koronawirusa miały ograniczony charakter.
NKWD już od lipca 1944 roku w okolicach Leżajska dokonywało aresztowań żołnierzy Armii Krajowej, NOW i reprezentantów Delegatury Rządu na Kraj. Polskie podziemie niepodległościowe znajdowało się w skomplikowanej sytuacji, bowiem walcząc z komunistycznym aparatem władzy, równocześnie musiało bronić ludności polskiej przed atakami oddziałów UPA, miejscowa ludność z nadzieją patrzyła w przyszłość.
6 maja 1945 roku w rejonie Kuryłówki patrol NOW z oddziału Stanisława Pelczara ps. "Majka" napotkał tyralierę żołnierzy sowieckich. Doszło do wymiany ognia, co zaalarmowało pozostałe, znajdujące się w pobliskich miejscowościach oddziały partyzanckie podporządkowane Franciszkowi Przysiężniakowi ps. "Ojciec Jan". Wkrótce walka przeniosła się do Kuryłówki.
NKWD kompletnie rozbite - bój 5 Brygady Wileńskiej w Miodusach Pokrzywnych
Bitwa oddziałów NOW z ekspedycją NKWD trwała blisko siedem godzin. Obrońcy odparli w sumie trzy sowieckie ataki. Późnym popołudniem, spodziewając się kolejnego ataku, polskie oddziały wycofały się z wioski. Wraz z nimi ewakuowała się część mieszkańców Kuryłówki.
Podczas bitwy poległo siedmiu żołnierzy NOW, a pięciu zostało ciężko rannych. Straty sowieckie wyniosły 57 zabitych. 8 maja 1945 roku do Kuryłówki wkroczyli Sowieci. Zamordowali osiem 8 osób i spalili zabudowania wioski.
Bitwa pod Kuryłówką należy do największych zwycięskich bojów żołnierzy podziemia antykomunistycznego w 1945 roku. Została upamiętniona na Grobie Nieznanego Żołnierza napisem na jednej z tablic, a dwa lata temu w Kuryłówce odsłonięto pomnik tej bitwy.(PAP)
Autor: Alfred Kyc
kyc/ dki/
