Warszawa, 11.08.2020. Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk (C) podczas uroczystości przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, w ramach obchodów 76. rocznicy powstania Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych. Fot. PAP/M. Obara
Przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie odbyły się we wtorek uroczystości 76. rocznicy powstania Brygady Świętokrzyskiej NSZ. Uczestniczyli w nich żyjący żołnierze brygady.
„Żołnierze Brygady Świętokrzyskiej NSZ dobrze przysłużyli się Rzeczypospolitej” – powiedział szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. Dodał, że „niestety i dziś są tacy, którzy powielają komunistyczne kłamstwa na jej temat”. Nawiązał w ten sposób do oskarżeń żołnierzy o współpracę z Niemcami. Podkreślił, że ci, którzy powtarzają te kłamstwa „popełniają zbrodnię na narodowej pamięci”.
Uczestnicy uroczystości złożyli wieńce przy Grobie Nieznanego Żołnierza. W ten sposób hołd poległym oddali m.in. kombatanci, wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska oraz szef UdSKiOR Jan Kasprzyk.
75 lat temu powstała Brygada Świętokrzyska
„Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych powstała 11 sierpnia 1944 r. Jej żołnierze walczyli o Niepodległość Rzeczypospolitej zarówno z okupantem niemieckim, jak i sowieckim, a także w akcjach mających na celu obronę ludności cywilnej przed zbrodniczą grabieżą band rabunkowych” – czytamy na stronie internetowej Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, który był organizatorem uroczystości.
Oddziały Brygady współpracowały z oddziałami Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i NSZ-AK biorącymi udział w akcji „Burza” oraz nawiązały kontakty z Komendami Okręgów AK: Radomsko-Kieleckiego, Łódzkiego i Krakowskiego, czyli na własnym terenie operacyjnym.
Wraz ze zbliżaniem się armii sowieckiej, którą podziemie niepodległościowe słusznie oceniało, jako kolejnego po Niemcach okupanta, Dowództwo Brygady Świętokrzyskiej podjęło decyzję o wycofywaniu jednostki na Zachód, aby dołączyć do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Po krwawych walkach z Niemcami w dniach 13 i 14 stycznia 1945 r. w okolicach Uniejowa i Tunelu oraz po ataku jednostek frontowych sowieckich na tyły Brygady, dowództwo Brygady zdecydowało się na przejście fortyfikacji niemieckich w celu przemarszu na Zachód. Aż do początku maja 1945 r. Brygada (zwana też Grupą Operacyjną „Zachód”) przechodziła w kierunku zachodnim – przez Śląsk i Czechy.
J.J. Kasprzyk: Brygada Świętokrzyska nigdy nie kolaborowała z Niemcami
Żołnierze Brygady Świętokrzyskiej wyzwolili niemiecki obóz koncentracyjny dla kobiet w Holiszowie (filia KL Flossenbürg). W wyniku tej akcji uwolnionych zostało blisko tysiąc kobiet, w tym blisko 300 Żydówek z Polski, Francji, Jugosławii.
Gdy Brygada znalazła się w pobliżu frontu zachodniego, jej dowódca wysłał emisariuszy do Naczelnego Wodza oraz do lokalnego dowództwa armii amerykańskiej. Po uznaniu operacyjnego zwierzchnictwa amerykańskiego, na przełomie kwietnia i maja 1945 r. Brygada wzięła udział w ciężkich walkach z Niemcami na terenie Czech, działając wspólnie z żołnierzami 3 Armii gen. George S. Pattona. Żołnierze Brygady wspólnie z oddziałami USA m.in. wzięli do niewoli sztab XIII armii niemieckiej (w tym dwóch generałów). W dowód uznania i podkreślenia, że Brygada Świętokrzyska jest jednostką sojuszniczą, Amerykanie pozwolili jej żołnierzom i oficerom - jako jedynej jednostce polskiej - na noszenie oznak Armii USA.
Po ustaniu działań wojennych część Brygady zasiliła szeregi 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa stacjonującego we Włoszech, a część pozostała w amerykańskiej strefie okupacyjnej Niemiec zasilając Kompanie Wartownicze przy Armii USA. Nie mogąc wrócić do okupowanej przez komunistów Polski, osiedlali się we Francji, Wielkiej Brytanii, USA, Kanadzie. (PAP)
Autor: Wojciech Kamiński
wnk/ dki/
