Odlewnia żeliwa w Gliwicach. Litografia z XIX wieku. Źródło: Wikimedia Commons
Film braci Lumiere z końca XIX wieku, nadal działające przedwojenne modele maszyn parowych czy mające nawet dwieście lat rysunki techniczne wykonane m.in. barwnym tuszem będzie można oglądać na wystawie "Wiek pary" w Muzeum w Gliwicach.
"Naszym celem było możliwie szerokie ukazanie wpływu maszyny parowej na przemiany gospodarcze i społeczno-kulturowe zachodzące w XIX stuleciu. Szczególnie wiele miejsca poświęciliśmy zastosowaniu maszyn parowych w górnictwie i transporcie, a zwłaszcza w kluczowej wówczas kwestii odwadniania kopalń" - poinformowało Muzeum w Gliwicach.
Na ekspozycji "Wiek pary" poświęconej temu rewolucyjnemu wynalazkowi zostaną zaprezentowane sylwetki wynalazców różnych urządzeń o napędzie parowym. Wśród nich znaleźli się m.in. Denis Papin, Thomas Newcomen, James Watt, George Stephenson czy Richard Trevithick.
Jej atrakcją będą również unikatowe osiemnastowieczne i dziewiętnastowieczne rysunki techniczne pochodzące z Archiwum Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu. Przedstawiają one m.in. maszyny parowe, ich elementy i szczegóły konstrukcji, przekroje. W większości sporządzone zostały przez pierwszego wielkiego budowniczego maszyn parowych na Śląsku Augusta Fryderyka Holtzhausena.
Projekty wykonane zostały barwnym, lawowanym tuszem (technika nakładania), ale też akwarelą - "stąd bardziej przypominają ilustracje niż rysunki techniczne". "Przypominają dzieła sztuki" - powiedziała PAP Ewa Chudyba z Muzeum w Gliwicach.
Na wystawie pokazany zostanie materiał ilustracyjny przedstawiający zarówno elementy, ale też całe maszyny, które były wytwarzane w Hucie Gliwickiej a następnie stosowane w różnego rodzaju urządzeniach o napędzie parowym – m.in. w parowozach, statkach, młynach, dźwigach. "Eksportowano je na cały świat. Górny Śląsk był z jednym centralnych miejsc rewolucji industrialnej. To tutaj w 1796 roku uruchomiono pierwszy na kontynencie (w Wielkiej Brytanii w połowie XVIII w.) wielki piec opalany koksem" - powiedziała.
Oprócz rysunków, na wystawie znajdą się też – jak dodało muzeum - nadal działające modele maszyn parowych sprzed drugiej wojny światowej, modele pokazowe służące do nauki, przekroje, ale także modele urządzeń służących do odwadniania kopalń przed zastosowaniem do tego celu wynalazku z XIX wieku. "Zobaczymy modele kieratów konnych czy model nadszybia XVI-wiecznej kopalni srebra w Tarnowskich Górach z kołem deptanym" - poinformowało gliwickie muzeum.
Chudyba dodała, że zwiedzający będą mogli również obejrzeć słynny film braci Lumiere z 1895 roku dokumentujący wjazd pociągu na stację kolejową. "Ten film zwiedzający wystawę +Wiek pary+ obejrzą na zakończenie zwiedzania. Obraz symbolizuje bowiem zmierzch ery świetności maszyn parowych, wypieranych coraz częściej przez urządzenia elektryczne" - poinformowano.
Wernisaż wystawy "Wiek pary" odbędzie się w piątek w Willi Caro. Została przygotowywana przez Muzeum w Gliwicach wspólnie z Muzeum w Tarnowskich Górach. (PAP)
ktp/ agz/
