Ekspozycja „Kobiety w Powstaniu Warszawskim” w Muzeum Niepodległości w Warszawie. 2011 r. Fot. PAP/B. Zborowski
Zdjęcia i archiwalia przybliżające kilkadziesiąt kobiet, uczestniczek Powstania Warszawskiego, znalazły się na wystawie w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Jest ona także elementem międzymuzealnej rodzinnej gry „Raz, dwa, trzy Warszawiakiem jesteś Ty”.
Wystawa "Kobiety w Powstaniu Warszawskim" przybliża sylwetki 57 kobiet biorących udział w zrywie. To kobiety walczące na pierwszej linii frontu, łączniczki, sanitariuszki, harcerki. Poświęcone im archiwalia, pamiątki czy zdjęcia pochodzą głównie z archiwów rodzinnych.
"Pierwsza wersja tej ekspozycji powstała pod koniec lat 90., kiedy bardzo wiele z tych kobiet jeszcze żyło i często same dzieliły się z nami tymi materiałami. To głównie fotografie wojenne i powojenne, dokumenty, legitymacje, a więc bardzo cenne archiwalia. Kilka lat temu przygotowaliśmy drugą wersję tej wystawy, ponieważ czas upływał, część materiałów się zdezaktualizowała, a bohaterki odchodziły. Na wystawie znalazły się zarówno mniej znane uczestniczki Powstania Warszawskiego, jak i te ogólnie kojarzone" - opowiadał PAP Jan Engelgard, p.o. kierownika Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, współautor scenariusza drugiej wersji wystawy.
Do prezentowanych znanych uczestniczek Powstania należą - jak mówił - pisarka Zofia Kossak czy Krystyna Krahelska, autorka piosenki "Hej, chłopcy, bagnet na broń", której rysy ma twarz warszawskiej Syrenki. "To także dwie najważniejsze kobiety, jeżeli chodzi o hierarchię wojskową, czyli Maria Wittek, pierwsza kobieta mianowana generałem brygady i Elżbieta Zawacka +Zo+, słynna kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, jako druga w historii awansowana na ten stopień. Chcemy pokazać sylwetki kobiet, które walczyły na wszystkich szczeblach, a więc także harcerki, łączniczki, sanitariuszki. Chodziło o to, by ukazać pełen przekrój walczących kobiet" - zaznaczył Engelgard.
"Zdjęciom uczestniczek Powstania towarzyszą biogramy, więc można się także zapoznać z ich życiorysami, choć oczywiście zdarza się, że w niektórych nie uwzględniono śmierci bohaterki. Mimo to wydaje się, że te życiorysy są ciekawe, zwłaszcza część powojenna. Bowiem ich późniejsze losy były bardzo interesujące - część znalazła się na emigracji, inne zostały w kraju i dla nich najtrudniejszy był oczywiście okres stalinowski. Te biogramy są więc pewną emanacją losów Polski po wojnie. Towarzyszy im taka historia Powstania Warszawskiego w pigułce, ponieważ na dolnych tablicach znalazły się dzieje zrywu zilustrowane przez mapy, szkice, zdjęcia, winiety tytułów prasy powstańczej" - mówił muzealnik.
Jak wyjaśnił ekspozycja w związku z ograniczeniami przestrzennymi nie będzie prezentowana w całości.
"Pokażemy jednak sporą jej część i większość najważniejszych postaci. Eksponowana będzie przez całe lato, ponieważ jest elementem międzymuzealnej rodzinnej gry +Raz, dwa, trzy Warszawiakiem jesteś Ty+. Bierzemy w niej udział i znajdą się w niej pytania, na których odpowiedzi będzie trzeba poszukać właśnie na tej wystawie. Będzie to więc lekcja historii nie tylko na temat uczestniczek, ale samego Powstania Warszawskiego, którego 75. rocznicę w tym roku obchodzimy. Oczywiście wszyscy zainteresowani nie biorący udziału w grze również będą mogli ekspozycję obejrzeć" - dodał Engelgard. (PAP)
autor: Anna Kondek-Dyoniziak
akn/ pad/
