Plakat wystawy Hasiora, Kenara i Rząsy. Źródło: Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie
Prace związanych z Zakopanem rzeźbiarzy - Władysława Hasiora, Antoniego Kenara i Antoniego Rząsy - zaprezentuje sopocka Państwowa Galeria Sztuki. Nigdy wcześniej dzieła tej trójki artystów nie były pokazywane na jednej wystawie. Wernisaż w czwartek.
"Wystawa przedstawi trzy osobowości artystyczne, które z pozoru bardzo się od siebie różnią, ale jednocześnie poprzez swoje pochodzenie z południowo-wschodniej Polski i zbliżone doświadczenia rodzinne w dzieciństwie i młodości mają wspólne korzenie. Jeśli chodzi o Hasiora i Rząsę doszukać się też można pokrewieństw formalnych, w przypadku Kenara jest to już bardziej subtelne" - powiedział w środę PAP, odpowiedzialny za aranżację plastyczną ekspozycji, Marcin Rząsa, syn Antoniego Rząsy.
Podkreślił, że są to zarazem "kluczowi twórcy dla powojennego zakopiańskiego życia artystycznego".
"Utarło się przekonanie, że +złotym wiekiem+ w historii artystycznej Zakopanego było dwudziestolecie międzywojenne, kiedy działał Witkacy i Rafał Malczewski. A prawda jest taka, że jeśli chodzi, przynajmniej, o sztuki plastyczne, to dokonania artystyczne po wojnie były znacznie ciekawsze i bogatsze. I to właśnie dzięki tym rzeźbiarzom, których prace wystawione będą w Sopocie" - ocenił Marcin Rząsa.
Na wystawie w sopockiej PGS, która potrwa do 17 sierpnia, zgromadzono ok. 100 prac trójki artystów, najwięcej jest autorstwa Hasiora.
Najstarszy z prezentowanych w Sopocie rzeźbiarzy Antoni Kenar urodził się w 1906 r. w Iwoniczu na Podkarpaciu. W 1925 r. został absolwentem Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem, jako rzeźbiarz ornamentalny. Jego nauczycielem był Karol Stryjeński. Później ukończył wydział rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1938 r. wrócił do Zakopanego. Okupację spędził w Warszawie, po Powstaniu Warszawskim został wywieziony do obozu pracy przymusowej w Oberhausen i Essen. W 1947 r. wrócił do Zakopanego i podjął pracę w Szkole Przemysłu Drzewnego.
Od 1954 r. został dyrektorem szkoły, która po reorganizacji w 1948 r. nosiła nazwę Państwowego Liceum Technik Plastycznych. Kenar zmarł 19 lutego 1959 r. w Zakopanem. Kilka miesięcy po jego śmierci Liceum oficjalnie nazwano jego imieniem. Zasługą Kenara było dokonanie reformy systemu nauczania łączącego swobodę twórczą, szacunek dla tradycji sztuki ludowej, biegłą znajomość warsztatu i znajomość trendów sztuki współczesnej. Szkołę Kenara ukończyło wielu wybitnych twórców, w tym m.in. Władysław Hasior i Antoni Rząsa.
Większość przedwojennych prac artysty zaginęła w czasie Powstania Warszawskiego. Po wojnie powstały rzeźby takie jak "Świniarka", cykle "Narciarek" i "Bab z bronią", a także ceramika, rysunki, gwasze i akwarele.
Antoni Rząsa urodził się w 1919 r. w Futomie koło Rzeszowa. Był uczniem, a później współpracownikiem i przyjacielem Antoniego Kenara.
W 1952 r. ukończył Państwowe Liceum Technik Plastycznych w Zakopanem i związał się z nim na wiele lat jako pedagog. Jednocześnie realizował własną drogę twórczą. W 1962 r. odbył swoją jedyną zagraniczną podróż artystyczną do Włoch; było to stypendium ufundowane przez Ministerstwo Kultury i Sztuki.
Był jednym z najwybitniejszych i najbardziej oryginalnych polskich rzeźbiarzy współczesnych. Tworzył w drewnie, a w jego pracach widać inspiracje sztuką ludową. Zmarł w 1980 roku w Zakopanem. Jest pochowany na cmentarzu zasłużonych na Pęksowym Brzyzku.
Władysław Hasior urodził się 14 maja 1928 roku w Nowym Sączu. W 1947 r. rozpoczął naukę w Państwowym Liceum Technik Plastycznych w Zakopanem pod kierunkiem Antoniego Kenara. Po ukończeniu szkoły podjął studia w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni Mariana Wnuka.
Jego artystyczny debiut przypadł na początek lat sześćdziesiątych XX wieku. Był artystą wykorzystującym w swojej pracy różnorodne materiały i techniki. Tworzył zarówno kolaże jak i asamblaże, czyli trójwymiarowe odmiany kolażu. Znany jest również ze swoich realizacji plenerowych oraz pomników m.in. poświęconych ratownikom górskim, rozstrzelanym partyzantom; był także twórcą monumentów: Żelazne Organy i Słoneczny Rydwan. Zmarł 14 lipca 1999 r. w Krakowie. (PAP)
rop/ abe/
