"Oswoić nieuniknione, przybliżyć nieznane",
Wystawę "Oswoić nieuniknione, przybliżyć nieznane", której głównym tematem jest śmierć, można od piątku oglądać w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Ekspozycja poświęcona jest obrzędowości i rytuałom pogrzebowym różnych kultur na przestrzeni dziejów.
Wystawa ukazuje historię obrządku pogrzebowego od starożytności do czasów współczesnych. "Każda cywilizacja miała swój własny sposób na pożegnanie życia" - podkreśla jedna z kuratorek wystawy, Agnieszka Kozdęba. "Śmierć zawsze przerażała ludzi, była niezgłębioną tajemnicą i zagadką. Dlatego praktycznie we wszystkich kulturach świata ceremonie związane ze śmiercią, pogrzebem i z odchodzeniem ludzi są najbardziej rozbudowane" - dodaje.
Wśród prezentowanych na wystawie eksponatów jest m.in. sarkofag antropoidalny (XIV w. p.n.e.) z okresu Nowego Państwa - epoki największego rozkwitu potęgi starożytnego Egiptu. Zwiedzający mogą też zobaczyć urny kanopskie, czyli rytualne naczynia, w których umieszczano wnętrzności, wyjęte z ciała przed mumifikacją i zakonserwowane. "Starożytni Egipcjanie w procesie mumifikacji wyjmowali cztery organy: płuca, jelita żołądek i wątrobę. Po zabalsamowaniu wkładali je do urn" - tłumaczy Kozdęba.
Między eksponatami obrazującymi obrządki pogrzebowe w starożytności znalazły się także m.in. figurki uszebti, wkładane do grobu z ciałem zmarłego, które w zaświatach miały wykonywać za niego różne prace, oraz należąca prawdopodobnie do piastunki przyszłego faraona Amenhotepa II - tzw. księga umarłych - staroegipski zbiór magicznych tekstów i rysunków, mających ułatwić zmarłemu przejście do raju.
Z kolei średniowieczne podejście do śmierci na wystawie ukazane jest przez pryzmat "Tańca śmierci" - mówi kuratorka wystawy, Ilona Pulnar-Ferdjan. To - jak wyjaśnia - symboliczny korowód ludzi wszystkich stanów z kościotrupem na czele, wyrażający równość wszystkich obliczu śmierci. Okres baroku reprezentuje Castrum Doloris - rodzaj ozdobnego katafalku, przy którym odprawiano uroczystości pogrzebowe. Okres romantyzmu, pozytywizmu, Młodej Polski ukazany jest poprzez sztukę, m.in. malarstwo: Artura Grottgera i Jacka Malczewskiego.
Wystawa przybliża także ważne dla Polski wydarzenia historyczne m.in. pogrzeb J. Piłsudskiego czy okres żałoby narodowej po powstaniu styczniowym. Współczesną obrzędowość pogrzebową zaprezentuje ekspozycja "Puste noce", ukazująca czuwanie przy zwłokach w chłopskiej chacie.
Duża część wystawy poświęcona jest postrzeganiu śmierci przez kultury pozaeuropejskie: Afryki, Azji, Australii i Oceanii oraz Ameryki Południowej i Północnej. Wśród eksponatów znalazły się maski pogrzebowe, figurki przodków, bębny, wota, akcesoria szamanów, a także przedmioty kultury materialnej związane z obchodami świata zmarłych, np. główki cukrowe z imieniem zmarłego, pochodzące z Meksyku.
Ekspozycja czynna będzie od 4 listopada do 30 kwietnia 2017 r. Eksponaty pochodzą m.in. z Muzeum Narodowego w Krakowie Poznaniu, Szczecinie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Etnograficznego w Warszawie, w Krakowie, w Łodzi. (PAP)
ilp/pat
