Karton do witraża Józefa Mehoffera "Św. Katarzyna i św. Barbara" stał się własnością Muzeum Narodowego w Krakowie. To najsłynniejszy i najbardziej rozpoznawalny spośród wszystkich projektów stworzonych przez artystę dla katedry we Fryburgu - podkreślają muzealnicy.
Zabytek został wykupiony z depozytu i kosztował 250 tys. zł, z czego 180 tys. to dofinansowanie pochodzące ze środków ministra kultury i dziedzictwa narodowego z programu "Kolekcje muzealne".
Dzieło Mehoffera jest eksponowane w Gmachu Głównym MNK na wystawie "Sytuacja się zmieniła" i stanowi jedną z atrakcji nadchodzącej Nocy Muzeów.
"Cieszymy się z zakupu tego dzieła, bo to najbardziej znany i uważany za najwybitniejszy z projektów Mehoffera do katedry we Fryburgu. To dzieło o ogromnych walorach plastycznych, wielkiej sile wyrazu; to zdecydowanie jedna z ikon sztuki polskiej przełomu XIX i XX wieku" - mówiła PAP Beata Studziżba-Kubalska, kustosz Domu Mehoffera.
Karton "Św. Katarzyna i św. Barbara" (1899 r.) wraz z kartonem "Św. Sebastian i św. Maurycy", znajdującym się również w MNK, współtworzy projekt witraża "Męczennicy" w gotyckiej katedrze św. Mikołaja we Fryburgu. Za ten witraż artysta został nagrodzony złotym medalem na Wystawie Powszechnej w Paryżu w roku 1900. Moment ten miał przełomowe znaczenie dla kariery artystycznej Józefa Mehoffera.
Święte wyobrażone na projekcie witraża to męczennice z czasu panowania cesarzy Dioklecjana i Maksymiana, które dobrowolnie poniosły śmierć, odmawiając wyrzeczenia się wiary chrześcijańskiej.
Po lewej stronie ukazana została św. Katarzyna Aleksandryjska z ogromnym kołem tortur, po prawej św. Barbara, która przed śmiercią była więziona w wieży. Artysta przedstawił więzienną wieżę jako krakowską basztę stolarzy, z przylegającym do niej Arsenałem, fragmentami murów obronnych i Plant. W dolnej partii dzieła wyobrażony został moment agonii obu męczennic; ich nagie ciała spoczywają wśród wyolbrzymionych, gęsto splątanych kwiatów orchidei. Umierającym asystują wyłaniające się z gąszcza roślin kobiety - upostaciowienia Thanatosa - śmierci.
Mehoffer wygrał konkurs na wykonanie witraży do katedry we Fryburgu, ogłoszony w 1895 r. W sumie stworzył 21 projektów okien witrażowych, co zajęło mu 41 lat. W trakcie pracy artysta ściśle współpracował z fryburską firmą witrażowniczą Vinzenza Kirscha i Karla Flecknera. W roku 1919 ukończono prace nad witrażami kaplic naw bocznych, zaś w roku 1936 nad pięcioma witrażami w prezbiterium katedry.
Muzeum Narodowe ma w swoich zbiorach 16 kartonów z projektami fryburskich witraży - 13 z nich to depozyt, trzy są własnością placówki. (PAP)
autor: Małgorzata Wosion-Czoba
wos/ agz/
