Wystawa "Tramwajem przez getto". Źródło: IPN
Na otwarcie wystawy "Tramwajem przez getto. Dzielnica zamknięta w okupowanej Łodzi (1940-1944)", przybliżającej jego historię, zapraszają w poniedziałek: łódzki Instytut Pamięci Narodowej oraz Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne.
Na wystawie obejrzeć można ok. 60 archiwalnych zdjęć wykonanych przez pracowników żydowskiej administracji getta oraz niemieckich funkcjonariuszy. Zaprezentowane materiały pochodzą m.in. ze zbiorów Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi i United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie.
Łódzkie getto, które było drugim co do wielkości w okupowanej Polsce, zostało podzielone na trzy strefy, rozdzielone eksterytorialnymi ulicami, z zawieszonymi nad nimi kładkami. Pomiędzy murami kursowały tramwaje.
Na wystawie obejrzeć można ok. 60 archiwalnych zdjęć wykonanych przez pracowników żydowskiej administracji getta oraz niemieckich funkcjonariuszy. Zaprezentowane materiały pochodzą m.in. ze zbiorów Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi i United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie.
Kamila Kańka z łódzkiego IPN przypomina, że właśnie z dziejami getta nierozerwalnie związana jest historia tych pojazdów. Z jednej strony służyły jako środek transportu przymusowych robotników oraz wysiedleńców, z drugiej natomiast strony z przejeżdżającego przez teren getta tramwaju można było dostrzec tragedię przebywających tam ludzi. "Były, wbrew woli okupantów, narzędziem demaskującym skutki ich polityki w stosunku do więzionych w getcie Żydów" - mówi Kańka.
Ekspozycja prezentowana będzie na rynku łódzkiej Manufaktury do 12 września tego roku. Towarzyszy ona obchodom 70. rocznicy likwidacji Litzmannstadt (nazwa Łodzi w okresie okupacji) Ghetto.
Łódzkie MPK przygotowało także przejazd zabytkowym tramwajem z 1928 r. przez ulicę byłego getta. Odbędzie się on 30 sierpnia. Trasa będzie prowadziła od pl. Wolności ulicami Nowomiejską, Zgierską, Limanowskiego na pętlę Żabieniec. Tramwaj przejedzie m.in. obok kościoła Najświętszej Maryi Panny, gdzie był zbiór zrabowanego mienia, a także w okolicach miejsc, gdzie wykonywane były egzekucje.
Główne uroczystości związane z rocznicą rozpoczną się w czwartek 28 sierpnia, a zakończą w niedzielę 31 sierpnia. Zainauguruje je koncert "Pieśń Getta Łódzkiego". Na kolejne dni zaplanowano m.in. uroczystości religijne na cmentarzu żydowskim, koncerty i modlitwy szabatowe z udziałem słynnych kantorów z Izraela i USA oraz liczne spotkania z ocalałymi i ich rodzinami.
W momencie wybuchu II wojny światowej Żydzi stanowili 30 proc. populacji Łodzi. W utworzonym na terenie miasta w 1940 r. getcie mieszkało początkowo 160 tys. osób. Jesienią 1941 r. Niemcy przywieźli do Litzmannstadt Ghetto prawie 20 tys. Żydów z miast europejskich oraz 5 tys. Cyganów. W sumie przez łódzkie getto przeszło ponad 200 tys. Żydów.
W 1942 r. rozpoczęły się deportacje mieszkańców getta do obozu zagłady w Chełmie nad Nerem. Całkowita likwidacja getta nastąpiła w sierpniu 1944 roku. Ostatni transport odjechał z Łodzi do obozu Auschwitz-Birkenau 29 sierpnia 1944 r. Według różnych źródeł, z łódzkiego getta ocalało jedynie 7-13 tys. osób. (PAP)
jaw/ gma/
