Wystawa "Pół wieku Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego" w Kielcach. Fot. PAP/M. Walczak
Rzadko pokazywane listy i rękopisy Stefana Żeromskiego, pamiątki po rodzicach pisarza i pierwsze wydania jego powieści będzie można oglądać od czwartku na specjalnej ekspozycji, przygotowanej w Kielcach z okazji 50-lecia Muzeum Lat Szkolnych twórcy.
Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego – oddział kieleckiego Muzeum Narodowego - powstało w stulecie urodzin pisarza. Ekspozycję otwarto w budynku w których w latach 1874-1886 w Gimnazjum Rządowym uczył się Żeromski.
„W 1950 r. w ówczesnym Muzeum Świętokrzyskim w Kielcach udostępniono pierwszą ekspozycję związaną z Żeromskim, z okazji 25 rocznicy jego śmierci. Pozyskane wtedy eksponaty znalazły się później w naszym muzeum” – powiedziała w środę, podczas prezentacji wystawy dla dziennikarzy kurator jubileuszowej ekspozycji, Magdalena Kowalska.
Pokazywane są m. in. plakaty i archiwalne fotografie nawiązujące do ekspozycji z 1950 r. oraz do wystawy objazdowej, która była prezentowana potem w całej w Polsce.
Część wystawy została poświęcona córce pisarza Monice Żeromskiej, która angażowała się w tworzenie kieleckiego muzeum. „Żeromska, niejednokrotnie kontaktowała się z kielecką instytucją i doradzała twórczyni placówki, Aleksandrze Dobrowolskiej. Przyjaźniła się z kolejną kustosz, Kazimierą Zapałową” – opowiadała Kowalska.
Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego w Kielcach powstało w 1964 r. z okazji setnej rocznicy urodzin pisarza. Otwarto je w 1965 r. Zlokalizowane jest w części gmachu, w którym przez 235 lat mieściła się szkoła, w której w latach 1874-1886 uczył się Żeromski. Uczniami tej szkoły byli również: Adolf Dygasiński, Bolesław Prus i Gustaw Herling-Grudziński.
To Zapałowa zaczęła organizować w latach 70. niezwykle popularne wśród publiczności spotkania literackie: Muzealne Dni Żeromskiego, Muzealne rozmowy o literaturze, Degustacje poetyckie. W ramach tych imprez w Kielcach odbywały się wykłady, prelekcje, wieczory autorskie z udziałem popularnych aktorów – m. in. Jana Englerta, Marty Lipińskiej, Barbary Horowianki – pisarzy oraz znawców życia i twórczości Żeromskiego. Na wystawie są prezentowane wielkoformatowe fotogramy ze spotkań.
Na eskpozycji zgromadzono także najcenniejsze zbiory muzeum - obiekty, które ze względów konserwatorskich niezwykle rzadko lub nigdy dotychczas nie były pokazywane. Są wśród nich listy i rękopisy Żeromskiego, m.in. list do regionalisty Edmunda Massalskiego, fragment rękopisu „Wiernej rzeki”, książka z dedykacją Żeromskiego dla Emila Zegadłowicza.
Ciekawy jest jeden z ostatnich nabytków muzeum – karta pocztowa z 1924 r. skierowana do przyjaciela z czasów szkolnych pisarza, Tomasza Ruśkiewicza. Żeromski wiele razy pisał w „Dziennikach” o spotkaniach i rozmowach z pochodzącym z Końskich Ruśkiewiczem, także o wspólnych zainteresowaniach literackich.
Na wystawie są pokazywane także pierwsze wydania powieści Żeromskiego oraz utwory wydane pod literackimi pseudonimami: Józef Katerla i Maurycy Zych. Można podziwiać także ilustracje do utworów pisarza, autorstwa m.in. Antoniego Uniechowskiego, Szymona Kobylińskiego, Jana Marcina Szancera, Henryka Papierniaka.
Zgromadzono też pamiątki po rodzicach Żeromskiego - broszę matki pisarza, zegarek kieszonkowy ojca i brzytwę, którą twórca dostał od ojca w 1880 r. Można zobaczyć również kałamarz zakopiański z początków XX w. który należał do Żeromskiego i unikatową płytę gramofonową z 1924 r. z nagraniem głosu pisarza, czytającego fragmenty swoich utworów.
Ekspozycja będzie czynna do 26 lipca.
Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego w Kielcach powstało w 1964 r. z okazji setnej rocznicy urodzin pisarza. Otwarto je w 1965 r. Zlokalizowane jest w części gmachu, w którym przez 235 lat mieściła się szkoła, w której w latach 1874-1886 uczył się Żeromski. Uczniami tej szkoły byli również: Adolf Dygasiński, Bolesław Prus i Gustaw Herling-Grudziński.
Twórczynią muzeum była kustosz Aleksandra Dobrowolska. Wsparcia merytorycznego udzielili jej: historyk sztuki prof. Stanisław Lorentz, historycy literatury prof. Kazimierz Wyka i prof. Henryk Markiewicz oraz córka pisarza – Monika.
Muzealna ekspozycja zawiera obiekty związane z okresem dzieciństwa Żeromskiego i osobami mu najbliższymi, dokumenty związane z nauką późniejszego pisarza w gimnazjum, rękopisy jego utworów i listy. Placówka oprócz działalności wystawienniczej prowadzi lekcje muzealne, zajęcia edukacyjne, organizuje spotkania z literatami.
Stefan Żeromski urodził się 14 października 1864 r. w Strawczynie k. Kielc. W miejscowym kościele do dziś znajduje się metryka chrztu pisarza. Wychowywał się w Ciekotach w Górach Świętokrzyskich. Pierwsze opublikowane utwory Żeromskiego - wiersze - powstały w czasach szkolnej edukacji. Był także autorem dramatów i opowiadań. Do najbardziej znanych dzieł pisarza należą powieści: „Wierna rzeka”, „Syzyfowe prace”, „Ludzie Bezdomni”, „Popioły” i „Przedwiośnie". Akcję wielu swych utworów Żeromski umieścił na Kielecczyźnie. Zmarł w Warszawie 20 listopada 1925 r. Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym na warszawskiej Woli. (PAP)
ban/ pz/
