"Pomorze, Śląsk i Kresy Wschodnie na mapach i planach"
Wędrówkę po "ziemiach kresowych" dzięki historycznym mapom, planom i atlasom proponuje Książnica Pomorska w Szczecinie. Wystawa "Pomorze, Śląsk i Kresy Wschodnie na mapach i planach" będzie udostępniona do 16 listopada.
Na wystawę składają się dokumenty kartograficzne z zasobów Książnicy Pomorskiej, głównie z XVIII i XIX w., ale też starsze. Ekspozycja wiąże się z 80. rocznicą wybuchu II wojny światowej i – jak wyjaśniła PAP koordynator Sekcji Kartografii KP Ewa Pierzchała – "agresją na Polskę w 1939 roku, która zmieniła życie ludzi, ale i granice Rzeczpospolitej".
"Chciałam opisać i wyeksponować mapy terenów, które można objąć określeniem +kresy+. Szczegółowemu rozumieniu terminu poświęciłam jedną z plansz" – wyjaśniła autorka wystawy.
Na planszach towarzyszących wystawie opisana została też historia poszczególnych ziem z uwzględnieniem zmieniających się granic, a także działalność kartografów tych terenów i ich dzieła.
"Kresy to z jednej strony tereny, które przestały należeć do Polski i tereny, które mocą powojennych traktatów zostały Polsce w ramach rekompensaty dane. Stały się one nową +małą ojczyzną+ dla ludzi wysiedlonych z kresów wschodnich (…) Utracone ziemie kresowe dla przesiedlonych ludzi stanowią również stratę duchową, przepełnioną nostalgią" – wskazała Pierzchała.
Prezentowane na wystawie są 23 obiekty, w tym 10 map w ramach. W gablotach znajdują również pocztówki z miast kresowych, wydane do 1945 roku: z Nowogródka, Lwowa, Wilna, miast pomorskich, Szczecina i Gdańska. Poza mapami z XVIII i XIX w. prezentowane są też atlasy wydane do 1945 r.
Wśród starszych obiektów godna uwagi – jak zaznaczyła autorka wystawy – jest cenna mapa z XVI/XVII w., wydana na jednym arkuszu, przedstawiająca Pomorze z Inflantami i Księstwo Oświęcimsko-Zatorskie. Jej autorem jest Joanne Portantio. Odwiedzający będą mogli też zobaczyć plany Wilna i Lwowa, plan osiemnastowiecznej twierdzy Szczecin z atlasu Johanna Baptysty Homanna i siedemnastowieczny widok Kostrzynia (stolicy Nowej Marchii).
"Ciekawym obiektem jest dziewiętnastowieczne wydanie +Mohorta+ Wincentego Pola, który po raz pierwszy użył sformułowania +kresy+ we współczesnym rozumieniu tego terminu" - wskazała Ewa Pierzchała.
Wyeksponowany został też rzadki i cenny "Atlas dziecinny, czyli nowy sposób do nauczenia dzieci geografii" z 1772 r., opracowany przez pijara Dominika Szybińskiego.
Wystawę można zwiedzać godzinach pracy czytelni Zbiorów Specjalnych, znajdującej się w sali Zbigniewa Herberta. Będzie prezentowana do 16 listopada.(PAP)
autorka: Elżbieta Bielecka
emb/ itm/
