„Stefan Gołębiowski - Poeta, tłumacz Horacego, społecznik”
Do 2019 r. w Muzeum Małego Miasta w Bieżuniu (Mazowieckie) czynna będzie wystawa archiwaliów, w tym dokumentów i wydawnictw, poświęcona Stefanowi Gołębiowskiemu (1900-91), społecznikowi, poecie i pierwszemu w Polsce tłumaczowi „Dzieł” Horacego, rzymskiego poety z I wieku p.n.e.
Bohater ekspozycji „Stefan Gołębiowski - Poeta, tłumacz Horacego, społecznik” urodził się, mieszkał i zmarł w Bieżuniu, a tamtejszemu muzeum, jeszcze w latach 70. XX wieku, ofiarował m.in. dom i bogatą bibliotekę, liczącą prawie 9 tys. woluminów.
„Stefan Gołębiowski był pierwszym w Polsce tłumaczem dzieł zebranych Horacego. Przypomina o tym wystawa, gdzie prezentowany jest jego dorobek twórczy, oprócz tłumaczeń, także wydania poezji. Na ekspozycji są również rękopisy i maszynopisy oraz fotografie i osobiste pamiątki, w tym przykłady korespondencji, którą Gołębiowski prowadził, a pozostawił po sobie prawie 8 tys. listów” – powiedział kierownik bieżuńskiego Muzeum Małego Miasta Jerzy Piotrowski.
Jak dodał, Gołębiowski to postać na trwale związana z historią Bieżunia, inicjator m.in. utworzenia tam tuż po II wojnie światowej gimnazjum – obecnie liceum ogólnokształcące - a także regulacji rzeki Skrwy w latach 60. XX w. oraz rozbudowy dróg lokalnych.
„Stefan Gołębiowski, mimo przewlekłej choroby reumatycznej, był niezwykle aktywny, twórczo, jako tłumacz i poeta, ale także angażując się w działania na rzecz lokalnej społeczności. Jest postacią wielce zasłużoną dla Bieżunia” – podkreślił Piotrowski.
Zapowiedział, że wystawa „Stefan Gołębiowski - Poeta, tłumacz Horacego, społecznik” czynna będzie w bieżuńskim Muzeum Małego Miasta do stycznia 2019 r., po czym eksponaty tam zgromadzone staną się częścią stałej już ekspozycji, zaaranżowanej w odrestaurowanym domu poety i tłumacza.
W 2017 r. rozpoczęły się prace związane z realizacją projektu utworzenia w Bieżuniu skansenu, który eksponował będzie w odremontowanych i zaadaptowanych na cele muzealne historycznych budynkach zabudowę miejską, typową dla miasteczek Mazowsza z XIX i początku XX w. oraz historię samego miasta i postaci z nim związanych.
„Trwają już prace budowalne w dwóch obiektach. Trzy kolejne będą odnawiane w kolejnym etapie. Planujemy, że w 2020 r. cały projekt rewitalizacji, obejmujący także drewniany, dębowy dom Stefana Gołębiowskiego, pochodzący z początku XIX wieku, zostanie zakończony” – powiedział dyrektor bieżuńskiego Muzeum Małego Miasta.
Jak zaznaczył Piotrowski, w odrestaurowanym domu Gołębiewskiego, oprócz stałej ekspozycji jemu poświęconej, a także biblioteki, którą ofiarował muzealnej placówce, znajdzie się również stała wystawa poświęcona ostatniemu burmistrzowi Bieżunia z XIX w. Józefowi Blochowi, będąca rekonstrukcją jego gabinetu.
Koszt całego projektu rewitalizacji i utworzenia bieżuńskiego skansenu zabudowy miejskiej szacowany jest ok. 8 mln zł. Środki na ten cel przeznacza samorząd Mazowsza.
Muzeum Małego Miasta w Bieżuniu jest jedynym w Polsce, które prezentuje życie codzienne i rozwój typowego małego miasta. Placówka powstała w 1974 r. i obecnie jest oddziałem Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu.
Od 1993 r. siedzibą bieżuńskiego muzeum jest budynek dawnego szpitala, który powstał w XVIII w. i działał do 1922 r. Znajdująca się tam wystawa „Gabinet lekarza z małego miasteczka” prezentuje meble z lat 20. XX w. z gabinetu lekarskiego, a także jego wyposażenie, w tym oryginalne zestawy narzędzi i sprzętów medycznych oraz biblioteczkę lekarską. Częścią ekspozycji jest wystrój mieszkania z przełomu XIX i XX w., typowy dla domu z epoki w niewielkim miasteczku.
Bieżuń otrzymał prawa miejskie w 1406 r. od księcia mazowieckiego Ziemowita. Był siedzibą rodów Sierpskich, a następnie Zamoyskich. Tam właśnie urodził się Andrzej Zamoyski (1716-92), prawnik i kanclerz wielki koronny w latach 1764-67. W zbiorach tamtejszego muzeum znajduje się opracowany przez niego „Zbiór praw sądowych” z 1778 r., projekt pełnej kodyfikacji prawa I Rzeczypospolitej.
Reprint tego dzieła został w ostatnim czasie wydany przez bieżuńską placówkę w 500 numerowanych egzemplarzach, dzięki finansowemu wsparciu prywatnych darczyńców. Druk upamiętnia m.in. 240 rocznicę pierwszej publikacji „Zbioru praw sądowych”.
Bieżuń dwukrotnie tracił swe prawa miejskie: w XVII wieku po całkowitym zniszczeniu podczas wojen szwedzkich - odzyskał je z początkiem XVIII stulecia, a także w XIX wieku na mocy carskiego „ukazu” po Powstaniu Styczniowym - ostatnim burmistrzem w latach 1865-69 był Józef Bloch. Prawa miejskie przywrócono Bieżuniowi dopiero w 1994 r. (PAP)
mb/ pat/
