Wystawa "Gdańsk i Krzyżacy w 550. rocznicę zawarcia II pokoju toruńskiego”
Dwie malarskie przedstawienia „Bitwy pod Grunwaldem”, średniowieczne rzeźby i rękopisy – m.in. te eksponaty składają się na wystawę zorganizowaną w Gdańsku z okazji 550. rocznicy zawarcia II pokoju toruńskiego. Ekspozycję w Dworze Artusa otwarto w sobotę.
Jednymi z głównych eksponatów na wystawie są: szkic olejny „Bitwy pod Grunwaldem” autorstwa Jana Matejki i – poświęcony tej samej bitwie, ale prezentujący ją z punktu widzenia zakonu krzyżackiego - obraz autorstwa Aleksandra Rittera von Bensy młodszego.
Jak poinformował PAP kurator wystawy dr Janusz Trupinda, pierwszy z obrazów został wypożyczony z Muzeum Zamkowego w Malborku, drugi natomiast – decyzją wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Bruna Plattera, który był honorowym gościem sobotniego wernisażu, został użyczony na ekspozycję przez zakon, będący właścicielem dzieła.
Na wystawę składa się także kilkanaście związanych z zakonem krzyżackim rękopisów historycznych oraz religijnych, pochodzących z założonej przez Krzyżaków Biblioteki Mariackiej (działała ona przy dzisiejszej Bazylice Mariackiej, a obecnie zbiory przechowywane są w Bibliotece Gdańskiej PAN).
Goście mogą też oglądać dwie średniowieczne rzeźby prezentujące Najświętszą Marię Pannę oraz św. Elżbietę. „Rzeźby te związane są z gdańskimi warsztatami, ale prezentujemy je na wystawie głównie jako wyraz niematerialnego dziedzictwa zakonu krzyżackiego, które pozostało w Gdańsku, czyli kultu świętych” – wyjaśnił w rozmowie z PAP Trupinda przypominając, że wspomniane postaci, ale też wielu innych świętych czczonych przez zakon to patroni wielu historycznych obiektów ulokowanych w Gdańsku.
Wśród 165 eksponatów składających się na ekspozycję znajdują się także m.in. krzyżackie monety. Częścią wystawy są też elementy wyposażenia Dworu Artusa, w tym obrazy, w których obecne są wątki związane z panowaniem Krzyżaków nad Gdańskiem i Pomorzem.
Obok prezentacji krzyżackiej spuścizny pozostałej w Gdańsku i losów zakonu, który rządził miastem w latach 1308-1454, wystawa opowiada też o tym, jak na przestrzeni wieków Krzyżacy byli wykorzystywani na potrzeby narodowych ideologii, w tym w propagandzie PRL.
Otwarcie ekspozycji poprzedziła przeprowadzona przez grupę rekonstrukcyjną „Garnizon Gdańsk” inscenizacja inspirowana uroczystościami, jakie miały miejsce w Gdańsku w lutym 1754 r., kiedy to świętowano 300-lecie wyzwolenia się spod panowania Krzyżaków (w 1454 r. Krzyżacy zostali zmuszeni przez gdańszczan do opuszczenia miasta).
Wystawa nosi tytuł „+…odwracamy dusze nasze na ścieżki pokoju i zgody+. Gdańsk i Krzyżacy w 550. rocznicę zawarcia II pokoju toruńskiego” i została zorganizowana m.in. dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ekspozycję można będzie oglądać do 18 grudnia.
Przez cały czas trwania wystawy Muzeum Historyczne Miasta Gdańska (pod jego pieczą znajduje się Dwór Artusa) będzie oferowało szkołom specjalne zajęcia. W ramach lekcji muzealnych uczniowie podstawówek poznają m.in. krzyżacki rodowód herbu Gdańska i rolę zakonu krzyżackiego w historii miasta. Z kolei zajęcia dla uczniów gimnazjów i liceów przebiegające pod hasłem „Krzyżacy… Czy Sienkiewicz miał rację?”, wprowadzą uczniów m.in. w zagadnienia związane z zaangażowaniem gdańszczan w walkę z zakonem.
Na 27 października MHMG zaplanowało też oprowadzanie kuratorskie po wystawie, a na 17 listopada - wykład pt. „O patronach zakonu krzyżackiego w dzień św. Elżbiety Węgierskiej”.
Drugi pokój toruński, czyli traktat polsko-krzyżacki kończący wojnę trzynastoletnią, został zawarty 19 października 1466 r. Na jego mocy Pomorze Gdańskie, zachodnie Prusy z Malborkiem i Elblągiem, a także Warmia i ziemia chełmińska zostały przyłączone bezpośrednio do Polski jako Prusy Królewskie. Natomiast wschodnia część Prus - Prusy Zakonne ze stolicą w Królewcu - stała się lennem Polski. (PAP)
aks/ gma/
