Polona.pl
Najstarsza znana kolęda związana z ziemiami polskimi z początku XV wieku jest przechowywana w skarbcu Biblioteki Jagiellońskiej. Utwór, który opiera się na melodii chorału gregoriańskiego, mówi o nadziei i oczekiwaniu.
Pieśń została napisana w języku łacińskim przez profesora Uniwersytetu Krakowskiego, teologa i filozofa Bartłomieja z Jasła. Informując o cennym zabytku, Uniwersytet Jagielloński zaznaczył, że jest to najstarsza znana kolęda związana z ziemiami polskimi. Powstała na początku XV wieku i rozpoczyna się od słów: „buccinemus in hac die”, czyli „zadmijmy w trąbę w tym dniu”.
Muzykolog i historyk muzyki dawnej dr Dorota Susuł wskazała, że, choć tekst pochodzi sprzed sześciuset lat, jego sens jest podobny do kolęd śpiewanych współcześnie. Opowiada m.in. o oczekiwaniu i radości w związku z Bożym Narodzeniem.
– Jest to kolęda, która mówi o nadziei, oczekiwaniu na Pana, mówi w pierwszej zwrotce o dźwiękach pięknej melodii, która ma zostać zaśpiewana głośno – dodała badaczka.
Uczelnia wskazała, że autora pieśni udało się ustalić dzięki ukrytemu w tekście akrostychowi. Badacze zauważyli, że pierwsze słowa kolejnych zwrotek układają się w zapis „Bartholomeus de Iaslo”. To charakterystyczna dla średniowiecza forma podpisu autora, pozwalająca jednoznacznie przypisać dzieło Bartłomiejowi z Jasła.
Z kolei notację muzyczną ustalono dzięki kopii tego utworu spisanej przez Łukasza z Koźmina Wielkiego – wskazała kierowniczka Sekcji Rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej dr Elżbieta Knapek. Zwróciła uwagę, że rękopis kolędy pochodzi z prywatnej biblioteki autora, którą ofiarował uniwersytetowi.
Przez stulecia kolęda pozostawała przede wszystkim przedmiotem badań historyków i muzykologów. W 2017 roku tekst został po raz pierwszy przetłumaczony na język polski przez dr. Jacka Partykę. W tym samym roku w Muzeum Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego odbyło się światowe prawykonanie utworu. Kolęda zabrzmiała w dwóch wersjach: w transkrypcji Jana Więckowskiego oraz w opracowaniu Lecha Śniadara.(PAP)
juka/ aszw/
