Zdjęcia dzieł sztuki ze zbiorów Muzeum Auschwitz, które wykonali nielegalnie i z narażeniem życia więźniowie niemieckich obozów, przez najbliższe pięć miesięcy pokazywane będą w National Liberty Museum z Filadelfii w USA – podało w środę Muzeum Auschwitz.
Na wystawie "Forbidden Art" (Sztuka zakazana) zaprezentowanych zostało dwadzieścia fotografii. Każda przedstawia pojedyncze dzieło sztuki. Ich autorami są m.in. Zofia Stępień, Halina Ołomucka, Józef Szajna, Franciszek Jaźwiecki, Włodzimierz Siwierski, Mieczysław Kościelniak, Peter Edel, Josef Sapcaru, a także inni nieznani z imienia i nazwiska więźniowie.
Na fotografiach znalazły się głównie prace graficzne ukazujące sceny z funkcjonowania obozu, portrety więźniów, karykatury, album z życzeniami, czy też bajki pisane przez więźniów dla swoich dzieci. Jest bransoletka ze scenami z getta łódzkiego, która została odnaleziona w pobliżu komory gazowej na terenie obozu Auschwitz II-Birkenau, oraz figurka diabła wykonana w KL Auschwitz z tasiemki i kawałka drutu, która służyła do przenoszenia nielegalnej korespondencji więźniów.
"Sztuka obozowa pozwala opowiedzieć o tragedii człowieka w sposób dotychczas mało wykorzystywany, a niezmiernie ważny i przemawiający do wyobraźni nowych pokoleń. Jest to bowiem autentyczny wyraz odczuć i pragnień ludzi, których esesmani próbowali odczłowieczyć. Jest to równocześnie bardzo bezpośredni głos pochodzący ze środka obozu. To relacje bez słowa, a jednocześnie niezwykle mocne w sile ludzkiego przekazu" – powiedział podczas otwarcia ekspozycji zacytowany w komunikacie dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński.
Reprodukcje fotograficzne, powiększone i podświetlone, zostały umieszczone w drewnianych panelach wystawowych, nawiązujących do architektury obozowych baraków. Każdej pracy towarzyszy komentarz historyczny oraz fragmenty archiwalnych relacji.
"Dzięki precyzyjnym komentarzom (...) jesteśmy w stanie zrozumieć nie tylko znaczenie sztuki w życiu poszczególnych osób, ale także dla więźniów Auschwitz jako grupy. Oczami artystów uzyskujemy dostęp do uczuć, rzeczy i wydarzeń, które były dla nich ważne. Z pewnością istotny jest również fakt, że ich prace pozwala nam przybliżyć się nieco do grozy, którą odczuwali. Sztuka służy tu jako kolejny autentyczny pomost między ich, a naszym życiem" – wyjaśnił dyrektor generalny Fundacji Auschwitz-Birkenau Wojciech Soczewica.
Ekspozycja została otwarta 11 listopada. Zwiedzić ją można do 12 kwietnia przyszłego roku.
Wystawa "Forbidden Art" wędruje po Stanach Zjednoczonych od kilku lat. Prezentowana była już m.in. w siedzibie ONZ w Nowym Jorku, akademii wojskowej West Point, Bibliotece Prezydenckiej Dwighta Eisenhowera w Abilene i nowojorskiej synagodze Park East.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
W 1947 r. na terenie byłych obozów Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau powstało muzeum. W ubiegłym roku zwiedziło je 2,05 mln osób. Były obóz w 1979 r. został wpisany, jako jedyny tego typu obiekt, na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ pat/