Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar (P) wręczył Nagrodę RPO im. Pawła Włodkowica prof. Adamowi Strzemboszowi podczas uroczystości w gmachu Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w stolicy. Fot. PAP/J. Kamiński
Prawnik, sędzia, były wiceminister sprawiedliwości prof. Adam Strzembosz odebrał w czwartek nagrodę Rzecznika Praw Obywatelskich im. Pawła Włodkowica. Wyróżnienie corocznie przyznawane jest jako wyraz uznania "występującym w obronie podstawowych praw i wolności".
W uroczystości w siedzibie Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie wzięli udział m.in. wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska, Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego prof. Małgorzata Gersdorf, prezes Izby Karnej SN sędzia Stanisław Zabłocki oraz ambasador Izraela Anna Azari.
Laudację na cześć laureata wygłosił prof. Marcin Matczak z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Jak podkreślił, prof. Strzembosz swoim życiem udowodnił, że prawnik to nie tylko intelekt, ale "przede wszystkim postawa, która może służyć jako wzór".
"Prawnik to nie tylko intelekt, prawnik to nie tylko wiedza kodeksowa czy wiedza o orzecznictwie, ale prawnik to przede wszystkim postawa. O ile wiedzy intelektualnej można nauczyć się z książek, o tyle postawy nie da się nauczyć siedząc w bibliotece" - powiedział Matczak.
Dodał, że prawnik, który chce być sędzią i "chce, by rzeczywisty podział i równowaga władz miały miejsce, musi stanąć na przeciwko pierwszej i drugiej władzy". Zaznaczył przy tym, że nie ma wielu prawników, "którzy swoją postawą, odwagą, etosem, charyzmą mogą stanowić przeciwwagę dla pierwszej i drugiej władzy". "Taką osobą z całą pewnością jest dzisiejszy laureat" - podkreślił Matczak.
RPO Adam Bodnar, który wreczył nagrodę Strzemboszowi mówił o jego poświęceniu i zaangażowaniu "w obronie wartości demokratycznych i niezależnego sądownictwa". Bodnar nawiązał do słów prezesa Izby Karnej SN sędziego Stanisława Zabłockiego wygłoszonych podczas senackiej debaty ws. nowej ustawy o SN. Zabłocki powiedział wówczas, że "nawet jeśli nie będzie wolnych sądów i wolnych wyborów, to pamiętać o nich będą wolni ludzie".
"Ja bym chciał odrobinę dodać do tego, nie tylko o wolnych sądach, ale o wolnych sędziach, o tych którzy głęboko wierzą w sens własnej niezawisłości" - powiedział Bodnar.
Strzembosz w swoim przemówieniu dziękował m.in. Rzecznikowi Praw Obywatelskich. Zwrócił uwagę, że "czym trudniejsze czasy, tym większa rola Rzecznika".
Podkreślił, że czasy wojny i powojennej biedy przygotowały go "do czasów trudniejszych". Strzembosz mówił także o znaczeniu rodziny i przyjaciół w jego życiu. "Jestem wybrańcem losu, a tu jeszcze taka nagroda" - powiedział do zgromadzonych.
Gratulacje laureatowi złożył m.in. metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz. W liście odczytanym przez Grażynę Torbicką podkreślił, że prof. Strzembosz jako "wybitny prawnik i szlachetny człowiek" przyczynił się do "demokratycznych przemian i budowania ludzkiej solidarności".
Prof. Adam Strzembosz to prawnik, sędzia, naukowiec i działacz polityczny, były wiceminister sprawiedliwości, pierwszy prezes Sądu Najwyższego i przewodniczący Trybunału Stanu, przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa. Prof. Strzembosz jest Kawalerem Orderu Orła Białego.
Po 1980 zaangażował się w organizację niezależnych struktur związkowych w Ministerstwie Sprawiedliwości. Został wybrany do prezydium Komisji Koordynacyjnej NSZZ "Solidarność", przewodniczył Komisji Zakładowej w Ministerstwie Sprawiedliwości, a ponadto wszedł w skład zarządu Regionu Mazowsze. Był też delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ "Solidarność" w Gdańsku, gdzie został wybrany do Krajowej Komisji Rewizyjnej.
Podczas obrad Okrągłego Stołu został współprzewodniczącym podzespołu ds. prawa i sądów, a następnie pełnił funkcję przewodniczącego komisji prawa i sprawiedliwości Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ "Solidarność" Lechu Wałęsie.
Strzembosz we wrześniu 1989 r. został powołany przez premiera Tadeusza Mazowieckiego na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. W lipcu 1990 objął stanowisko sędziego Sądu Najwyższego, po czym decyzją Sejmu został wybrany na pierwszego prezesa SN. Funkcję tę pełnił do 1998, będąc z urzędu również przewodniczącym Trybunału Stanu.
Nagroda im. Pawła Włodkowica została ustanowiona w 2006 r. przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Wyróżnienie ma charakter honorowy i przyznawane jest corocznie jako wyraz uznania RPO dla występowania w obronie podstawowych wartości i prawd, nawet wbrew zdaniu i poglądom większości. Laureatami nagrody w poprzednich latach byli m.in. opozycjonistka w PRL Anna Walentynowicz, założycielka i członkini Zarządu Fundacji Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu "La Strada" Irena Dawid-Olczyk, rzecznik miasta Wrocławia ds. Osób Niepełnosprawnych Bartłomiej Skrzyński, prawnik Wiktor Osiatyński. (PAP)
autor: Karolina Kropiwiec
kkr/ jw/
