Białoruskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych nigdy nie miało oryginału porozumienia białowieskiego w sprawie likwidacji ZSRR i utworzenia Wspólnoty Niepodległych Państw – oświadczył rzecznik MSZ Andrej Sawinych dziennikowi „Komsomolskaja Prawda w Biełorussii”. „Z całą pewnością możemy powiedzieć, że do MSZ Białorusi nie trafił i nie został zarejestrowany oryginał porozumienia” – zapewnił Sawinych w czwartkowym wydaniu gazety.
Były przewodniczący parlamentu Białorusi Stanisław Szuszkiewicz, który w 1991 r. podpisał porozumienie białowieskie, oświadczył na początku lutego w wywiadzie dla agencji AP, że dokument ten zniknął z archiwum.
„Od początku pracowaliśmy z autentyczną kopią faksymile, która ma taką samą wartość prawną co oryginał – oznajmił Sawinych. – Obecność lub brak pierwszego egzemplarza porozumienia nie ma żadnego znaczenia prawnego, gdyż dysponujemy autentycznymi kopiami, uznawanymi przez wszystkich członków Wspólnoty”.
Rzecznik MSZ dodał, że miejsce przechowywania oryginału nie jest białoruskim władzom znane. „Mógł zostać zabrany przez któregoś z szefów państw lub trafić do prywatnego archiwum jednego z uczestników tych wydarzeń. Zasadniczo możemy to uznać za intrygującą i barwną tajemnicę historyczną, która może stać się dla pisarza natchnieniem do stworzenia pełnej nieoczekiwanych zwrotów akcji, wciągającej powieści” - dodał.
Szuszkiewicz twierdzi, że brak porozumienia białowieskiego w archiwum stwierdził podczas pracy nad swoimi wspomnieniami. Według niego dokument został skradziony, prawdopodobnie na zamówienie jakiegoś kolekcjonera.
8 grudnia 1991 r. ówcześni przywódcy Białorusi, Rosji i Ukrainy - Szuszkiewicz oraz prezydenci Rosji Borys Jelcyn i Leonid Krawczuk - na spotkaniu w rezydencji Wiskule w Białowieży podpisali porozumienie białowieskie, zgodnie z którym "Związek Radziecki jako rzeczywistość geopolityczna i podmiot prawa międzynarodowego przestaje istnieć", a w jego miejsca powstaje WNP.
Po kilku dniach parlamenty trzech republik ratyfikowały porozumienie. Niespełna dwa tygodnie po białowieskim spotkaniu, 21 grudnia, na szczycie w Ałma-Acie do trzech słowiańskich republik w WNP dołączyły wszystkie podmioty ZSRR z wyjątkiem trzech państw bałtyckich, czyli Litwy, Łotwy i Estonii, które definitywnie odmówiły integracji, oraz Gruzji (ostatecznie należała do WNP w latach 1993-2009 r.). (PAP)
mw/ ksaj/ ro/
