Wernisaże wystaw poświęconych ofiarom Holokaustu prezentujące m.in. materiały z nowojorskiego Yad Vashem, promocja książki "Tożsamość i stereotypy - Żydzi i Polacy" - to cykl zorganizowanych w Częstochowie wydarzeń poświęconych zagładzie Żydów.
Zainaugurowane w poniedziałek wydarzenia poprzedzają nadanie tytułu Profesora Honorowego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie - Zygmuntowi Rolatowi, urodzonemu w Częstochowie biznesmenowi i społecznikowi żydowskiego pochodzenia. Uroczystość odbędzie się we wtorek.
W poniedziałek odbyły się wernisaże dwóch wystaw - "I dałem im miejsce i imię..." w sali wystawowej Biblioteki Głównej Akademii im. Jana Długosza oraz "Odcienie Pamięci" w Muzeum Częstochowskim.
"Ekspozycja +I dałem im miejsce i imię...+ powstała między innymi na bazie materiałów przekazanych uczelni przez nowojorskie Yad Vashem. Poświęcona jest Holokaustowi. Z 7 na 8 października przypada rocznica ostatniego transportu Żydów częstochowskich do Treblinki (1942). Wówczas wyjechało 60 ostatnich wagonów, w każdym z nich było od 100 do 150 osób" - powiedział w poniedziałek PAP prof. Jerzy Mizgalski, politolog i historyk z Akademii im. Jana Długosza.
Dodał, że wystawa składa się z tablic, na których znajdują się unikatowe fotografie z okresu drugiej wojny światowej, zgromadzone przez Yad Vashem. Na wystawie przedstawiono też publikacje dotyczące zagłady Żydów z Częstochowy.
Druga z wystaw - jak ocenił Mizgalski - jest ukłonem w stronę w działalności Rolata ze strony artystów częstochowskich. "Prezentowane są między innymi obrazy, grafiki, fotografie również o tematyce nawiązującej do Holokaustu" - dodał Mizgalski.
Odbyła się już promocja książki "Tożsamość i stereotypy - Żydzi i Polacy". "Jest to praca zbiorowa będąca pokłosiem Zjazdu Żydów w Częstochowie w 2012 r. Dotyczy problematyki tożsamości i stereotypów, czyli tego jak Żydzi postrzegają nas Polaków, a Polacy - Żydów. To interdyscyplinarna publikacja z zakresu m.in. literatury, socjologii, kultury, historiozofii, politologii" - dodał Mizgalski.
W 1939 r. w Częstochowie mieszkało 28 tys. Żydów. Później do miasta przybyli Żydzi z terenów wcielonych do Rzeszy, przywożono także ludność żydowską z okolicznych miasteczek. 22 września 1942 r. Niemcy rozpoczęli deportację. Zlikwidowano częstochowskie getto, a do Treblinki pociągami towarowymi wywieziono ok. 40 tys. Żydów. Większość nigdy stamtąd nie wróciła.
Deportację ludności żydowskiej jesienią 1942 r. do Treblinki upamiętnia Pomnik Ofiar Getta znajdujący się na terenie dawnej rampy kolejowej na częstochowskim Umschlagplatzu. Inicjatorem budowy pomnika, który powstał w 2009 r., oraz jego fundatorem jest Rolat.
Urodzony w 1930 r., mieszkający obecnie w USA Zygmunt Rolat jako dziecko przebywał w częstochowskim getcie, a po jego likwidacji - w miejscowym obozie pracy. Z rąk hitlerowców zginęli w czasie okupacji m.in. jego matka i starszy brat.
Rolat podczas każdego swojego pobytu w kraju odwiedza Częstochowę. Jedną z jego pasji jest działalność na rzecz integracji emigracyjnego środowiska pochodzących z Częstochowy Żydów. W 2006 r. założył Światowy Związek Żydów Częstochowian i ich Potomków z siedzibą w Nowym Jorku. W Częstochowie zorganizował kilka spotkań członków związku.
Inspirował i sfinansował przygotowanie wystawy i albumu o przedwojennym współistnieniu w mieście Żydów i katolików. Wspierał i promował badania dotyczące dziejów Częstochowy, umożliwiał wydanie książek i albumów o historii miasta i częstochowianach wyznania mojżeszowego, objął mecenatem szereg częstochowskich artystów, niektórych z nich promując w Nowym Jorku.
W 2012 r. otrzymał tytuł honorowego obywatela Częstochowy, jest również wielokrotnym laureatem innych nagród, w tym m.in. "Mecenasa Kultury" - symbolicznego wyróżnienia przyznawanego osobom oraz podmiotom gospodarczym, które szczególnie wspomagają działalność kulturalną w Częstochowie. (PAP)
ktp/ gma/
