Dziewięć prac w kategoriach monografie, biografie i albumy poświęconych tematyce wojennej i powojennej konspiracji niepodległościowej otrzymało nagrody w IV edycji konkursu Fundacji im. Jadwigi Chylińskiej. Wyróżnienia wręczono we wtorek w Warszawie.
Przewodniczący komisji konkursowej prof. Tadeusz Wolsza podkreślił, że koncepcja konkursu pojawiła się cztery lata temu i była związana z Jadwigą Chylińską, sanitariuszką i łączniczką AK podczas powstania warszawskiego.
Jak dodał, część majątku przeznaczyła ona na uhonorowanie badaczy zajmujących się okresem tzw. pierwszej konspiracji niepodległościowej, która miała miejsce w latach 1939-45. "Potem pojawił się pomysł pilotowany przez Fundację im. Jadwigi Chylińskiej, by w konkursie uwzględniać też prace z zakresu drugiej konspiracji, czyli okresu powojennego, a zwłaszcza Zrzeszenia WiN, którego historia jest nadal słabo opracowana" - mówił Wolsza.
Kolejne edycje konkursu są z reguły ogłaszane pod koniec roku. Ma on charakter otwarty, mogą się do niego zgłaszać autorzy, którzy mają w dorobku monografie, biografie lub albumy poświęcone tematyce pierwszej i drugiej konspiracji.
"Problematyka konkursu preferuje IPN, bo duża część naszych publikacji dotyczy konspiracji wojennej i powojennej. To kolejny rok z tak wyraźną dominacją książek pracowników Instytutu. To dla nas pewne potwierdzenie rangi naszych publikacji" - podkreślił prezes IPN Łukasz Kamiński.
Mogą wziąć w nim udział zarówno zawodowi historycy, jak i amatorzy-pasjonaci historii, a także np. studenci, którzy wydali prace magisterskie na któryś z tematów. "Formuła konkursu generalnie obejmuje prace wydane niedawno, jeżeli jednak jest uzupełniany o nową kategorię, jak było w tym roku z albumami, karencja czasowa jest poszerzana. W przyszłości są możliwe także niewielkie modyfikacje, jeśli chodzi o kategorie" - dodał Wolsza.
W kategorii monografii dotyczących pierwszej konspiracji dwie równorzędne nagrody pierwszego stopnia przyznano pracom Dawida Golika "Partyzanci +Lamparta+" i Piotra Szopy "W imieniu Rzeczypospolitej... Wymiar sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego na terenie Podokręgu AK Rzeszów".
W kategorii monografii dotyczących drugiej konspiracji nagrodę pierwszego stopnia wręczono Markowi Jedynakowi za publikację "Niezależni kombatanci w PRL". Nagrodę drugiego stopnia otrzymała Maria Żychowska za "Represje komunistyczne w Tarnowskiem 1945-1956".
W kategorii biografii dotyczących pierwszej konspiracji nagrodą pierwszego stopnia uhonorowano pracę Tomasza Balbusa "Major +Zbroja+". Ten sam autor odebrał też nagrodę drugiego stopnia w kategorii biografii dotyczących drugiej konspiracji za publikację "+Rom+. Ostatnie miesiące życia Władysława M. Ciska (1921-1948) szefa wywiadu i kontrwywiadu Zachodniego Okręgu WiN".
W kategorii albumy nagrodę pierwszego stopnia otrzymała praca pod redakcją naukową Tomasza Łabuszewskiego "Śladami zbrodni. Przewodnik po miejscach represji komunistycznych lat 1944-1956". Nagrody drugiego stopnia wręczono Marcinowi Zwolskiemu za "Śladami zbrodni okresu stalinowskiego w województwie białostockim" i Dawidowi Golikowi za "Z wiarą w zwycięstwo...Oddział partyzancki +Wiarusy+ 1947-1949".
"Problematyka konkursu preferuje IPN, bo duża część naszych publikacji dotyczy konspiracji wojennej i powojennej. To kolejny rok z tak wyraźną dominacją książek pracowników Instytutu. To dla nas pewne potwierdzenie rangi naszych publikacji" - podkreślił prezes IPN Łukasz Kamiński.
Jak dodał, ten okres to na pewno jeszcze o tyle wdzięczna dziedzina badań, że jest jeszcze wiele nieznanych jego fragmentów. "To jeden z najbardziej istotnych okresów historii XX w., a z kolei cały ten wiek w znaczącym stopniu kształtuje nas współczesnych. Warto też pamiętać, że ci ludzie, którzy decydowali się w tak skrajnych warunkach na opór przeciw okupantom, a później dyktaturze komunistycznej uosabiają niezwykle ważne wartości" - dodał Kamiński.
Tomasz Łabuszewski, naczelnik Biura Edukacji Publicznej IPN w Warszawie, redaktor naukowy jednego z nagrodzonych albumów zaznaczył, że jest on plonem ogólnopolskiego projektu dokumentacyjno-badawczego prowadzonego przez 30 historyków w latach 2006-2010.
"Jego celem była identyfikacja i udokumentowanie miejsc związanych z działalnością komunistycznego aparatu represji - polskiego i sowieckiego. Podczas badań grupa wykonała dokumentację ponad 500 obiektów z całego kraju, z czego do albumu wybrano ponad 200" - mówił.
"W publikacji opowiadamy nie tylko historię tych miejsc, ale też losy osób, które przez nie przeszły, bo wydało nam się ważne, by te dramatyczne losy z pierwszych lat powojennych osadzić w konkretnych życiorysach. Album uruchomił też inicjatywy regionalne np. oddział warszawski będzie niebawem finalizował podobny projekt dotyczący samej Warszawy pt. +Czerwona mapa Warszawy+" - powiedział Łabuszewski. (PAP)
akn/ par/
