Projekt historyczny, który ma utrwalić wspomnienia sybiraków w Wlk. Brytanii, realizuje Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Projekt jest realizowany od dwóch lat i zakończy się w 2016 r.
Pierwsza ekspozycja prezentująca rezultaty pracy krakowskich historyków została otwarta w środę w holu Uniwersytetu Pedagogicznego. Jest ona pokłosiem wyjazdu naukowców do Nottingham. Zwiedzający mogą zobaczyć zdjęcia z domowych archiwów sybiraków, a także 33 nagrania wideo, w których opowiadają o swoim życiu. Publikacja dotycząca wspomnień bohaterów wystawy ukaże się wiosną przyszłego roku.
„Dzieciństwo większości z naszych rozmówców przypadło na czasy II wojny światowej. Niektórzy z zamieszkałych w Nottingham byli związani z armią gen. Andersa. Każdy ma swoją historię, a wiele historii jest wręcz niesamowitych” – powiedział PAP dyrektor Centrum Hubert Chudzio.
Dodał, że wielu sybiraków w Nottingham reagowało wzruszeniem na informację, że ktoś z Polski chce udokumentować ich wspomnienia. "Nasz projekt jest projektem ratunkowym, ponieważ przed zapomnieniem ratujemy tych ludzi i ich świat" – mówił Chudzio.
W programie projektu znalazły się wyjazdy do pięciu brytyjskich miast, których rezultatem są wywiady z ponad 150 osobami. Jak dotąd członkowie Centrum byli w Bradford, Leeds, Nottingham i Birmingham, ale pominięto Londyn, gdzie robiono już takie badania. W przyszłym roku pojadą do Manchesteru.
Wyniki badań przeprowadzonych w każdym mieście zostaną pokazane na wystawach i opublikowane w formie książek.
Zdaniem Chudzio trudno określić, ilu dokładnie sybiraków żyje dziś w Wielkiej Brytanii. Po II wojnie światowej liczba polskich emigrantów na Wyspach wynosiła co najmniej 150 tys., wśród nich było kilkadziesiąt tysięcy Polaków z Kresów.
Projekt finansuje Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Krakowskiemu Centrum pomagają w badaniach polskie parafie w Wielkiej Brytanii, organizacje kombatanckie i ośrodki kultury polskiej. (PAP)
bko/ ls/
