Źródło: Instytut Pileckiego
24 marca Instytut Pileckiego „zawoła po imieniu” Polaków zamordowanych za pomoc Żydom, przypominając ich historie - poinformowała placówka, zachęcając wszystkich do „zapalenia” symbolicznego płomyka pamięci - nałożenie specjalnej nakładki na zdjęcie profilowe na Facebooku.
We wtorek przypada Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Święto, które z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy, zostało w 2018 r. ustanowione przez parlament, jest wyrazem czci dla wszystkich obywateli polskich - niezależnie od narodowości - którzy pomagali Żydom poddanym ludobójczej eksterminacji przez niemieckich okupantów.
IPN o obchodach Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów
Instytut Pileckiego, jak napisano w informacji prasowej, "przywraca pamięć o tych bohaterach nie tylko od święta, realizując projekt +Zawołani po imieniu+, poświęcony tym, którzy oddali życie za pomoc żydowskim bliźnim". "Już w niedzielę, 22 marca, planowaliśmy otworzyć kolejny rok tych działań upamiętnieniem bardzo ważnej historii w Paulinowie, gdzie ukrywającym się Żydom pomagało wielu Polaków – i aż 11 z nich zostało w wielkiej obławie niemieckiej zamordowanych" – powiedział, cytowany w informacji prasowej, dyrektor Instytutu Pileckiego Wojciech Kozłowski.
"Niestety epidemia zmusiła nas do przełożenia tego wydarzenia na późniejszy termin. Nie przerywamy jednak pracy nad upamiętnieniami, przenosimy je po prostu na pewien czas do sfery wirtualnej" - dodał.
We wtorek Instytut Pileckiego w mediach i w internecie "zawoła po imieniu" Polaków zamordowanych za pomoc Żydom, przypominając ich historie. Instytut, chcąc pamiętać o tych, którzy wykazali się heroizmem w obliczu niemieckiego terroru, zainicjował akcję "Płomyk pamięci". Można go "zapalić" w symboliczny sposób, poprzez nałożenie specjalnej nakładki na swoje zdjęcie profilowe na Facebooku.
Szczegóły na www.instytutpileckiego.pl i na Facebooku.
Instytut przypomina, że 24 marca mija rok od czasu zainicjowania przedsięwzięcia "Zawołani po imieniu". "Z udziałem premiera Mateusza Morawieckiego oraz wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Magdaleny Gawin w Sadownem odsłonięto kamień upamiętniający rodzinę Marianny, Leona i Stefana Lubkiewiczów, piekarzy, których Niemcy zamordowali za przekazanie chleba ukrywającym się Żydówkom" - przypomniano w komunikacie IP.
Dyrektor Kozłowski powiedział, że "rok wytężonej pracy przyniósł efekty w postaci kolejnych uhonorowań, łącznie 17 zamordowanych osób, które razem z rodzinami udzielały pomocy co najmniej 63 osobom pochodzenia żydowskiego w 9 miejscowościach na terenie województw mazowieckiego i podlaskiego". "Ich historie zostały opowiedziane światu i społecznościom lokalnym, przy ważnym udziale rodzin osób upamiętnianych. To właśnie rodziny są tu najważniejsze, ponieważ w tej pomocy uczestniczyły całe rodziny, od dziadków, przez rodziców, po dzieci, całe rodziny były narażone na niemiecki terror, i całe rodziny, nawet dzieci, ponosiły straszliwą ofiarę, nawet, gdy zamordowano tylko rodziców" - podkreślił.
Instytut przypomina, że wydarzeniem wieńczącym zeszłoroczne działania placówki był zjazd rodzin upamiętnianych, zorganizowany w Broku w listopadzie. "Wzięło w nim udział blisko sto osób, krewnych zamordowanych bohaterów. Wielu z nich po raz pierwszy mogło spotkać ludzi o podobnych losach i otwarcie porozmawiać o traumatycznych przeżyciach, które naznaczyły piętnem ich życie" - podano w informacji prasowej.
Lista Ładosia tematem dyskusji w Instytucie Pileckiego w Berlinie
Dodano, że dzięki temu spotkaniu badacze Instytutu Pileckiego "mieli możliwość dowiedzenia się o dalszych losach rodzin, po tragicznych wydarzeniach wojennych". "Podczas zjazdu pojawiła się inicjatywa listu otwartego, podpisanego przez prawie stu uczestników-przedstawicieli rodzin, zawierającego gorący apel o kolejne upamiętnienia zamordowanych za pomaganie Żydom, by przywrócić ich historie całemu społeczeństwu" - przypomniano.
"Wierzymy głęboko, że śmierć naszych rodziców i dziadków nie była daremna, choć w wielu przypadkach nie udało im się nikogo uratować" – napisali w liście otwartym przedstawiciele rodzin. "Dali oni wyraz mężnej postawy chrześcijańskiej. Ich losy są przestrogą przed nienawiścią. Ich przesłanie jest niezwykle ważne dla wspólnot lokalnych, dla Polski, dla Europy i dla świata. (...) Z pewnością takich rodzin jak nasze jest więcej. Nie odkładajmy +wołania po imieniu+ na inny czas. Wielu z naszych najbliższych nie doczekało tej chwili, a dla najstarszych z nas jest to być może ostatni moment. Wreszcie nasi rodzice i dziadkowie zasłużyli na to. Bo upamiętnia się bohaterów, a nie zdrajców" – zakończyli swój apel sygnatariusze listu.
Nazwa przedsięwzięcia, którego pomysłodawczynią jest wiceminister kultury Magdalena Gawin nawiązuje do wiersza Zbigniewa Herberta "Pan Cogito o potrzebie ścisłości" wzywającego do precyzyjnego policzenia i "nazwania po imieniu" ofiar "walki z władzą nieludzką". Materialnym symbolem upamiętnienia jest tablica z inskrypcją w języku polskim i angielskim, umieszczona na kamieniu. "Jest to trwały element w krajobrazie, upamiętniający bohaterów minionych wydarzeń. Dlatego ważną częścią projektu jest współpraca z samorządem terytorialnym i przedstawicielami miejscowej społeczności" - podkreśla Instytut Pileckiego.
Osoby upamiętnione w 2019 roku to: Marianna, Leon i Stefan Lubkiewiczowie (24 marca, Sadowne), Piotr Leszczyński i Antoni Prusiński (9 czerwca, Poręba-Kocęby), Aleksandra i Hieronim Skłodowscy (16 czerwca, Skłody-Piotrowice), Jadwiga Długoborska (29 czerwca, Ostrów Mazowiecka), Lucyna Radziejowska (29 czerwca, Płatkownica/Ostrów Mazowiecka), Julianna, Stanisław, Henryk i Wacław Postkowie (30 czerwca, Stoczek), Wacław Budziszewski (22 września, Nur), Władysława i Stanisław Krysiewiczowie (6 października, Waniewo), Franciszek Andrzejczyk (27 października, Czyżew-Sutki).
Instytut Pileckiego jest placówką badawczą. Został powołany aby prowadzić międzynarodowe badania nad historią XX wieku, a także tworzyć archiwum cyfrowe gromadzące dokumenty z Polski i archiwów zagranicznych. Instytut służy upamiętnianiu, dokumentowaniu i badaniu historii XX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem polskiego doświadczenia i losów obywateli polskich. To miejsce stworzone na potrzeby interdyscyplinarnej i międzynarodowej refleksji nad kluczowymi zagadnieniami XX-wiecznych totalitaryzmów. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ pat/
