Siedziba Instytutu Pamięci Narodowej. Fot. PAP/J. Turczyk
IPN nie otrzymał w ustalonym terminie, czyli do 20 maja, od ABW, Agencji Wywiadu i MON, nadzorującego wojskowe służby specjalne, rekomendacji dotyczących dokumentów z tzw. zbioru zastrzeżonego. Prezes IPN nie zdąży do 15 czerwca ocenić wniosków o nadanie im klauzul tajności.
"Do tej pory, mimo wcześniejszych deklaracji służb specjalnych, IPN nie otrzymał żadnych rekomendacji dotyczących tych dokumentów z tzw. zbioru zastrzeżonego, które służby będą chciały utajnić" - poinformowała w poniedziałek PAP dyrektor Archiwum IPN Marzena Kruk. "Biorąc pod uwagę liczbę sygnatur i jednostek archiwalnych w przypadku różnych służb (ABW operuje sygnaturami, pozostałe służby jednostkami archiwalnymi) wiemy już na pewno, że prezes IPN nie będzie miał szansy do 15 czerwca ocenić wniosków służb o nadanie klauzuli tajności" - dodała.
Zgodnie z ustawą o IPN termin ujawnienia materiałów z tzw. zbioru zastrzeżonego ma nastąpić 16 czerwca.
Na ostatnim spotkaniu Kolegium IPN 25 kwietnia ministrowie koordynujący działania służb, w których gestii pozostają materiały z tzw. zbioru zastrzeżonego, zadeklarowali, że przedstawią rekomendacje dotyczące nadania klauzuli tajności wybranym dokumentom do 20 maja. Wcześniej zobowiązywali się, że zrobią to do 31 marca. Rekomendacje te są niezbędne dla Instytutu, ponieważ zgodnie z przepisami, to prezes IPN podejmie ostateczne decyzje w sprawie utajnienia albo ujawnienia danej jednostki archiwalnej. Ze wszystkich zobowiązań wywiązała się do tej pory tylko Straż Graniczna.
"Do tej pory, mimo wcześniejszych deklaracji służb specjalnych, IPN nie otrzymał żadnych rekomendacji dotyczących tych dokumentów z tzw. zbioru zastrzeżonego, które służby będą chciały utajnić" - poinformowała w poniedziałek PAP dyrektor Archiwum IPN Marzena Kruk.
"Prezesowi IPN zależało na tym, aby realizacja art. 19 ustawy o IPN uchwalonej w ubiegłym roku była wspólnym działaniem Instytutu oraz służb. Chodziło o to, żeby prezes IPN oraz ministrowie odpowiedzialni za służby tak rozłożyli pracę, by do 16 czerwca móc ten przepis zrealizować w całości. Stąd zaproszenie na posiedzenia Kolegium IPN i wspólnie uzgodniony harmonogram działań" - podkreśliła dyrektor Archiwum IPN.
Z informacji przedstawionych przez szefów służb na Kolegium IPN wiadomo, że służby zakończyły już przegląd materiałów z tzw. zetki i skierowały odpowiednio do szefa MON Antoniego Macierewicza (nadzorującego SKW i SWW) oraz do ministra koordynującego służby specjalne Mariusza Kamińskiego wnioski rekomendujące nadanie klauzul.
"Szef ABW poinformował, iż wnioski te dotyczą 1863 sygnatur, szef AW 179 j.a. (czyli jednostek archiwalnych - PAP), szef SKW rekomenduje nadanie klauzuli 483 j.a., a szef SWW 366 j.a. To stanowi odpowiednio w przypadku ABW ok. 18 proc., AW - 2,9 proc., SKW - 69 proc., SWW - 24 proc. zbioru w momencie przystąpienia do przeglądu" - podał IPN w komunikacie po posiedzeniu kolegium.
Prezes IPN Jarosław Szarek zastrzegł, że późny termin przekazania wniosków oraz ilość akt, do jakich będą się odnosiły, wpłynie na czas ich realizacji. Dodał też, że wszystkie wnioski, które wpłyną w ustawowym terminie zostaną przez niego rozpatrzone w najkrótszym możliwym terminie.
Tajny, wydzielony zbiór w archiwum IPN powstał na mocy ustawy o IPN z 1998 r. To dokumentacja wytworzona przez aparat bezpieczeństwa PRL i zachowana w nim ze względu na aktualne bezpieczeństwo polskiego państwa.
Z przepisów ustawy o IPN wynika, że do 15 czerwca Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu (działające w porozumieniu z ministrem koordynatorem służb specjalnych), służby podległe MON (SKW i SWW) i Komendant Główny Straży Granicznej (w odniesieniu do dokumentów wytworzonych przez b. Wojska Ochrony Pogranicza) mają czas, by dokonać przeglądu dokumentów. Po tej analizie część dokumentacji - po decyzjach prezesa IPN - otrzyma klauzulę tajności na zasadach ustawy o ochronie informacji niejawnych, a część stanie się dokumentami jawnymi, do których dostęp będą mieli m.in. naukowcy oraz dziennikarze.
Norbert Nowotnik (PAP)
nno/ itm/
