Zmiana siedziby głównej, rozpoczęcie prac ekshumacyjnych na tzw. Łączce oraz bogata działalność archiwalna, naukowa i edukacyjna były głównymi wątkami informacji o działalności IPN w 2012 r., którą przedstawił senatorom prezes Instytutu Łukasz Kamiński.
Informacja o działalności IPN została przedstawiona podczas środowego posiedzenie senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.
W ocenie prezesa IPN jednym z najważniejszych nowych zadań zrealizowanych w 2012 r. przez Instytut było rozpoczęcie prac ekshumacyjnych na tzw. Łączce na Wojskowych Powązkach. Łączka to miejsce, gdzie w latach 1948-1956 pochowano kilkaset ofiar terroru komunistycznego zmarłych i straconych w więzieniu mokotowskim.
W ocenie prezesa IPN jednym z najważniejszych nowych zadań zrealizowanych w 2012 r. przez Instytut było rozpoczęcie prac ekshumacyjnych na tzw. Łączce na Wojskowych Powązkach. Łączka to miejsce, gdzie w latach 1948-1956 pochowano kilkaset ofiar terroru komunistycznego zmarłych i straconych w więzieniu mokotowskim.
"W toku ubiegłorocznych prac odnaleziono szczątki ponad 100 osób, z których siedem udało się na podstawie badań genetycznych zidentyfikować. Prace trwają i myślę, że w tym roku poznamy kolejne nazwiska ofiar" - mówił Kamiński.
Pion śledczy Instytutu w 2012 r. zakończył ponad 1,2 tys. postępowań dotyczących m.in. zbrodni nazistowskich i komunistycznych. Podobna liczba postępowań została przez IPN rozpoczęta, część jako wynik informacji otrzymanych od świadków, którzy zgłosili się do Instytutu w ramach akcji "Ostatni świadek". Łącznie w toku różnych postępowań przesłuchano prawie 5,5 tys. świadków.
Do Biura Lustracyjnego placówki wpłynęło 4 tys. nowych oświadczeń o pracy, służbie lub współpracy z organami bezpieczeństwa PRL, co stanowi stosunkowo niewielką liczbę w porównaniu z latami, w których odbywają się wybory. "W ubiegłym roku zweryfikowano ponad 7,7 tys. znajdujących się w naszym Biurze oświadczeń, większość jako prawdziwe" - dodał prezes IPN.
Największą część Instytutu stanowi archiwum, którego zasób w roku ubiegłym zwiększył się o ponad 460 metry bieżące nowych akt i łącznie przekroczył 90 km. Kontynuowano digitalizację archiwum, której poddano 47 tys. jednostek archiwalnych i 25 tys. fotografii.
Do pionu archiwalnego wpłynęło 64 tys. wniosków związanych z udostępnianiem dokumentów z zasobu IPN, większość od organów wymiaru sprawiedliwości. Dział zajmował się także przygotowaniem wniosków o przyznanie Krzyża Wolności i Solidarności.
"Chciałbym też wspomnieć o współpracy międzynarodowej archiwum polegającej na wymianie lub pozyskiwaniu z różnych instytucji zagranicznych kopii materiałów archiwalnych istotnych dla badań nad najnowszą historią Polski. Drugim wymiarem tej współpracy były wspólne publikacje" - zaakcentował prezes IPN.
Działalność naukowa IPN w 2012 r. była skupiona wokół centralnych projektów badawczych związanych z okupacją ziem polskich podczas II wojny, PZPR, opozycją lat 80. oraz rokiem 1956 i polską emigracją. Instytut wydał ponad 150 różnego rodzaju publikacji m.in. drugi tom "Encyklopedii Solidarności". Zorganizował także ponad 90 konferencji, część o charakterze międzynarodowym.
W ramach działalności dokumentacyjnej pracownicy IPN zarejestrowali ponad 220 relacji audio-wideo świadków wydarzeń. Instytut prowadzi trzy duże projekty dokumentacyjne dotyczące II wojny i strat poniesionych podczas niej przez społeczeństwo polskie. Przejął także prowadzony przez Ośrodek Karta Indeks Represjonowanych.
Pion śledczy Instytutu w 2012 r. zakończył ponad 1,2 tys. postępowań dotyczących m.in. zbrodni nazistowskich i komunistycznych.
Elementem edukacyjnej działalności Instytutu było blisko 40 nowych wystaw, szkolenia dla nauczycieli, projekty dla młodzieży, kompleksowe działania związane z rocznicami wydarzeń historycznych i programy edukacyjne dla Polonii.
Senatorowie dopytywali prezesa IPN także m.in. o kwestię głównej siedziby Instytutu. "IPN nie mając środków na wykupienie budynku przy ul. Towarowej utracił go i musi opuścić do czerwca. Budynek służył celom biurowym, był magazynem najważniejszych akt i miejscem przetwarzania danych niejawnych. W ubiegłym roku minister skarbu złożył deklarację o przekazaniu IPN budynku przy ul. Wołoskiej, który ma pełnić funkcje biurowe" - relacjonował Kamiński.
Jak wyjaśnił, budynek został wynajęty Instytutowi i obecnie są tam prowadzone prace remontowe i adaptacyjne. "Do końca czerwca powinno nastąpić przeniesienie własności na Skarb Państwa, a potem w trwały zarząd IPN. Pozostałe funkcje dawnej siedziby będą realizowane w remontowanym obecnie naszym budynku przy ul. Kłobuckiej. Zakładamy, że do końca roku prace się zakończą i w pierwszym kwartale przyszłego kompleksowa działalność IPN będzie realizowana" - podsumował prezes IPN. (PAP)
akn/ abe/
