Oficer patrolujący teren Zuchthaus Sonnenburg, 1931 r. Źródło: Bundesarchiv
Prokuratorzy IPN w Szczecinie umorzyli śledztwo w sprawie egzekucji ok. 819 osadzonych w więzieniu hitlerowskim Zuchthaus Sonnenburg, obecnie miejscowość Słońsk (Lubuskie). Powodem umorzenie jest m.in. śmierć sprawców przestępstwa – poinformował pion śledczy IPN.
Postępowanie Instytutu Pamięci Narodowej – Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie dotyczyło „popełnienia w latach 1942–1945 na więźniach ciężkiego hitlerowskiego więzienia w Słońsku (Zuchthaus Sonnenburg) przez funkcjonariuszy III Rzeszy Niemieckiej zbrodni nazistowskich, będącej jednocześnie zbrodniami przeciwko ludzkości, polegającej na pozbawieniu ich życia”.
Postanowienie o umorzeniu śledztwa, w którym wymieniono z imienia i nazwiska ok. 10 funkcjonariuszy sonnenburskiego więzienia, zostało wydane 28 listopada.
Wśród sprawców przestępstw wymieniono m.in. głównego prokuratora Kammergericht w Berlinie Kurta Waltera Hanssena, kierownika placówki Gestapo we Frankfurcie n. Odrą Heinza Richtera i naczelnika więzienia Theodora Knopsa.
Szczecińscy prokuratorzy ustalili, że niemieccy funkcjonariusze od 1942 do 1945 r. doprowadzili do śmierci „wskutek znęcania się i ciężkich pobić oraz w wyniku masowej egzekucji około 819 więźniów – członków ruchu oporu z Francji, Belgii, Holandii Norwegii, Wielkiego Księstwa Luksemburg i innych krajów Europy”. Osoby te były „zatrzymane przez Gestapo w ramach akcji +Noc i Mgła+, skazane przez nazistowskie sądy wojskowe i sądy specjalne na karę śmierci lub karę ciężkich robót” - podaje IPN.
Prokuratorzy IPN informują, że śledztwo w tej sprawie umorzono w związku ze śmiercią ustalonych sprawców przestępstwa oraz wobec niewykrycia pozostałych sprawców.
Ciężkie więzienie karne w Sonnenburgu powstało w latach 1832–1833. W 1933 r. otwarto tu jeden z pierwszych obozów koncentracyjnych dla więźniów politycznych, którzy trafili tam po podpaleniu Reichstag. Po roku działalności obóz został rozwiązany i przekształcony ponownie w więzienie.
Od 1942 r. do Zuchthhaus Sonnenburg zaczęli napływać zatrzymani i osadzeni na skutek przeprowadzonej przez Gestapo operacji o kryptonimie „Noc i Mgła” („Nacht und Nebel”). Była ona skierowana wobec przeciwników nazizmu w Europie Zachodniej i w krajach skandynawskich. W ramach akcji w latach 1942–1944 skazano około 7 tys. więźniów, z czego około 1,5 tys. trafiło do Sonnenburga.
W nocy z 30 na 31 stycznia 1945 r. w Sonnenburgu żołnierze SS rozstrzelali ok. 819 więźniów różnej narodowości. Egzekucję miały przeżyć 4 osoby.
W 1966 r. Prokuratura Wojewódzka w Zielonej Górze wszczęła śledztwo ws. zbrodni hitlerowskiej popełnionej w Sonnenburgu przez funkcjonariuszy III Rzeszy Niemieckiej. Postępowanie to zastało zawieszone w 1972 r., a następnie podjęte w lutym 2014 r. przez prokuratorów z oddziału IPN w Szczecinie. (PAP)
autor: Marta Zabłocka
mzb/ itm/
