IPN wycofuje się z pierwszego konkursu na dofinansowanie badań naukowych nad najnowszą historią Polski. Powodem rezygnacji jest niespójność prawna ustaw dotyczących konkursu - poinformowała w poniedziałek Rada Instytutu Pamięci Narodowej.
W czerwcu br. IPN poinformował, że w konkursie na dofinansowanie szanse mają m.in. monografie, wspomnienia, dzienniki, wybory źródeł i pojedyncze numery wydawnictw poświęconych różnym aspektom najnowszej historii Polski i Polaków w latach 1939-1990. Trzy miesiące później IPN opublikował listę 34 prac historycznych, które w 2011 r. zostaną dofinansowane na łączną kwotę 545 tys. zł. Było to pierwsze tego rodzaju przedsięwzięcie IPN.
Tymczasem okazuje się, że konkurs nie może zostać zrealizowany, ponieważ nie ma zgodności prawnej między ustawami, które go dotyczą. Chodzi o niespójności między ustawą o Instytucie Pamięci Narodowej a ustawą o finansach publicznych. W związku z tym Rada IPN podjęła decyzję o wycofaniu się z konkursu, przepraszając przy tym zainteresowanych.
"W znacznym stopniu jest to nasz błąd i nasze niedopatrzenie. Nie zwróciliśmy uwagi na to, że niektóre przepisy się wykluczają i pewnych rzeczy urząd państwowy nie może robić, chociaż ich podejmowanie wydaje się oczywiste i logiczne" - powiedział w poniedziałek PAP przewodniczący Rady IPN prof. Andrzej Paczkowski.
Rada IPN tłumaczy, że zgodnie z ustawą o finansach publicznych IPN może przekazywać pieniądze tylko podmiotom działającym na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, w tym fundacjom i stowarzyszeniom. Nie może natomiast przekazywać środków finansowych m.in. podmiotom działającym na podstawie ustawy o nauce i szkolnictwie wyższym oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
"W wyniku takiej sytuacji prawnej z finansowania wykluczone zostały zarówno podmioty najważniejsze dla badań nad najnowszą historią (m.in. instytuty Polskiej Akademii Nauk oraz wydziały, instytuty i katedry wyższych uczelni publicznych), jak i wydawnictwa specjalizujące się w publikowaniu prac naukowych" - zauważyła Rada IPN.
Szef Rady IPN zaznaczył, że sprawa ta wyszła dopiero w momencie podpisywania umów dotyczących konkursu przez prezesa IPN.
Ponadto eksperci IPN zauważyli, że pojęcie "badania naukowe" użyte w ustawie o IPN oraz ustawie o zasadach finansowania nauki "nie obejmuje upowszechniania wyników badań, a więc publikacji książek". Tymczasem publikacja książek była jednym z celów ogłoszonego przez IPN konkursu.
Problemem pozostaje sytuacja dalszych konkursów na finansowanie badań nad najnowszą historią Polski w kolejnych latach. Według Rady IPN, konieczna jest nowelizacja ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej i zwróciła się w tej sprawie do prezesa IPN.
"Biorąc pod uwagę czasochłonność procesu legislacyjnego prace nad takimi zmianami powinny zostać wszczęte niezwłocznie" - podkreśla Rada IPN i jednocześnie przeprosiła "wszystkie osoby, instytucje i organizacje, które mimo spełnienia wymogów merytorycznych nie otrzymają finansowania w ramach konkursu, w którym uczestniczyły".(PAP)
nno/ abe/ jbr/
