Białystok, 05.02.2018. Uroczystości przed Pomnikiem Bohaterów Getta w ramach obchodów 75. rocznicy początku likwidacji getta w Białymstoku. Fot. PAP/M. Zieliński
Promocja odnalezionego niedawno pamiętnika z getta autorstwa Dawida Szpiro, koncerty, spacer historyczny zaplanowano w dniach 14-19 sierpnia w Białymstoku w ramach obchodów 75. rocznicy powstania w getcie białostockim. W poniedziałek przedstawiono plan obchodów.
Główne uroczystości pod Pomnikiem Bohaterów Getta odbędą się w południe 16 sierpnia. Wezmą w nich m.in. udział ambasador Izraela Anna Azari, naczelny rabin Polski Michael Schudrich, przedstawiciele ambasad Niemiec i USA, goście z kraju i zagranicy - poinformował na konferencji prasowej prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski.
Jak przypominają władze Białegostoku, białostockie getto było utworzone 26 lipca 1941 r. 5 lutego 1943 r. zaczęła się akcja jego likwidacji. "W ciągu ośmiu dni Niemcy wywieźli do obozu zagłady w Treblince 10 tys. ludzi, dwa tys. osób zamordowali na miejscu. Białostoccy Żydzi podjęli próbę samoobrony i wyprowadzili z getta kilkudziesięciu bojowników. Natomiast 16 sierpnia 1943 r. to data, którą hitlerowscy okupanci wybrali, by dokonać ostatecznej likwidacji żydowskiej społeczności Białegostoku. Odpowiedzią był wybuch powstania w białostockim getcie" - przypomina miasto.
Prezydent Truskolaski powiedział, że w związku z okrągłą rocznicą wydarzeń w getcie, plan obchodów jest znacznie bogatszy niż zazwyczaj. Wszystkie mają - jak to ujął - w praktyce pokazać, że "Białystok pamięta" o tamtych wydarzeniach. Także właśnie pod hasłem "Białystok pamięta" odbywać się będą wszystkie zaplanowane uroczystości.
Od 14 do 21 sierpnia na skwerze Armii Krajowej w Białymstoku będzie można oglądać wystawę przygotowaną przez Muzeum Wojska pt. "Kiriat Białystok" o osiedlu w Izraelu założonym przez ocalałych z getta - poinformowała dyrektor Białostockiego Ośrodka Kultury Grażyna Dworakowska.
16 sierpnia, przed głównymi uroczystościami będzie można posłuchać w multimedialnym kiosku relacji z zagłady zebranych od świadków historii (Mediateka - Centrum im. L. Zamenhofa). Przed głównymi uroczystościami będą także złożone kwiaty pod Pomnikiem Wielkiej Synagogi, a także zapalone znicze w miejscu, gdzie znajdowała się brama wjazdowa do getta.
Po głównych uroczystościach pod Pomnikiem Bohaterów Getta, po południu zaplanowano panel dyskusyjny poświęcony codziennemu życiu i zagładzie białostockiego getta (pod patronatem muzeum Polin), który poprzedzi promocję nowego wydawnictwa - odnalezionego niedawno pamiętnika napisanego przez młodego Żyda Dawida Szpiro, młodego człowieka który pracował w getcie jako policjant.
"Tak naprawdę odnalezienie tego zeszytu, zapisków, tego pamiętnika, to może zakrawać na cud" - dodał prezydent. Mówił, że opisy życia w getcie są "naprawdę przejmujące". Teraz będzie można je poznać w formie wydawnictwa, a słowa Dawida Szpiro "będą trafiały do wielu".
Dyrektor Galerii im. Sleńdzińskich Jolanta Szczygieł-Rogowska zaznaczyła, że getto białostockie "jeszcze kryje wiele, wiele białych plam", ale liczy na to, że o wielu tematach będzie mowa podczas zaplanowanego panelu dyskusyjnego.
Wieczorem 16 sierpnia zaplanowano także koncert" Benekisz-Tęsknota" Karoliny Skrzyńskiej i pokaz filmu "Intimacy/ Intymność".
17 sierpnia w centrum Białegostoku przed siedzibą Galerii im. Sleńdzińskich będzie można oglądać wystawę "Ilustracje do Biblii" autorstwa urodzonego w Białymstoku Bencjona Rabinowicza, którego rodzina zginęła w czasi II wojny światowej. Tego dnia także promowana będzie anglojęzyczna książka "Angel of the Ghetto: One Man's Triumph Over Heartbreaking Tragedy" (autorzy: Sam Solasz i Judy Katz), oraz koncert Frey-Lech Trio "Białystok moje miasto".
18 sierpnia na białostockim Rynku Kościuszki Orkiestra Klezmerska Teatru Sejneńskiego wystąpi z koncertem "Bohaterom getta". Także tego dnia, białostoccy przewodnicy będą oprowadzać chętnych po mieście w ramach spaceru historycznego śladami getta.
18 i 19 sierpnia w Centrum im. Ludwika Zamenhofa zaplanowano zajęcia dla dzieci, podczas których będzie można układać z 12 tys. klocków Lego Wielką Synagogę, będą też warsztaty na temat znaczenia witraży w judaizmie.
19 sierpnia wieczorem obchody zamknie koncert zatytułowany "Odgłosy znikającego świata" Krzesimira Dębskiego z Orkiestrą Smyczkową Primuz oraz zespołem Kamila Radzimowskiego.
Obchody organizuje miasto Białystok we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowym Centrum Kultury, Muzeum Polin, Białostockim Ośrodkiem Kultury, innymi białostockimi placówkami kultury: Galerią im. Sleńdzińskich, Muzeum Wojska, Galerią Arsenał.
Różne wydarzenia w ramach obchodów 75. rocznicy powstania w białostockim getcie odbywają się od lutego.(PAP)
autor: Izabela Próchnicka
kow/ itm/
