Obóz harcerzy krakowskich w Rymanowie. Lipiec 1937 r. Fot. NAC
ZHP i ZHR podpisały w piątek umowę o współpracy w zakresie ochrony krzyża harcerskiego. Kończy to ponad 10-letni spór prawny między dwiema największymi organizacjami harcerskimi w kraju o prawa ochronne ZHP do tej odznaki. Wcześniej unieważnił je Urząd Patentowy. Jak poinformował PAP członek Naczelnictwa Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej Jarosław Błoniarz, umowa potwierdza, iż każdej z organizacji harcerskich w kraju i poza jego granicami przysługuje równe prawo do używania krzyża harcerskiego.
Krzyż harcerski to odznaka nadawana członkom organizacji harcerskiej podczas składania przyrzeczenia. Wzorowana jest na odznaczeniu Virtuti Militari. Jako odznaka polskiego harcerstwa został zatwierdzony podczas konferencji zjednoczeniowej ZHP w 1918 r.
Cywilno-prawna umowa między ZHP i ZHR ma formę porozumienia otwartego, do którego w piątek zostały zaproszone także inne organizacje harcerskie: ZHP poza granicami kraju z centralą w Londynie, ZHP na Litwie, Harcerstwo Polskie na Ukrainie, Harcerstwo Polskie na Białorusi, działające w Polsce Stowarzyszenie Harcerskie i Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego "Zawisza". Z chwilą podpisania stosownych aneksów staną się one pełnoprawnymi stronami porozumienia.
Rzeczniczka ZHP Agata Grzywacz poinformowała z kolei, że Związek Harcerstwa Polskiego wycofał z Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję WSA w Warszawie. Sąd ten w kwietniu ub.r. oddalił skargę ZHP na decyzję Urzędu Patentowego, który blisko rok wcześniej unieważnił prawa ochronne Związku do tej odznaki.
Spór pomiędzy ZHP i ZHR o prawa ochronne do krzyża harcerskiego rozpoczął się w 2000 r., gdy ZHP zgłosił wniosek w Urzędzie Patentowym o ochronę prawną wzoru tej odznaki. ZHR oceniał, że ZHP zrobił to w z złej wierze, wiedząc, że jest ona używana także przez inne organizacje harcerskie.
Z kolei ZHP podkreślał, że organizacja ta wystąpiła o ochronę znaku jedynie, by zapobiec wykorzystywaniu go w sposób komercyjny, nielicujący z ideą harcerstwa i nigdy nie podejmowała kroków, których celem byłoby uniemożliwienie innym organizacjom harcerskim korzystania z tego znaku.
W skierowanej do WSA w Warszawie skardze na decyzję UP reprezentujący ZHP podkreślali, że "krzyż harcerski od zarania dziejów harcerstwa był zawsze i wyłącznie odznaką organizacyjną ZHP" i obowiązywał w tej organizacji "począwszy od 1916 r., przez cały okres II RP, następnie w konspiracyjnym ZHP, działającym w okresie okupacji pod kryptonimem Szare Szeregi. W latach 1945-1950 był odznaką ZHP, a od chwili reaktywowania ZHP podczas Zjazdu Łódzkiego (w grudniu 1956 r. - PAP) obowiązuje do dziś".
W ocenie ZHR istniały jednak wątpliwości co do ciągłości prawnej ZHP. Organizacja zwracała uwagę, że tuż po II wojnie światowej ruch harcerski w Polsce zlikwidowano, a ZHP reaktywowano w 1956 r. na bazie struktur Organizacji Harcerskiej Związku Młodzieży Polskiej - odpowiednika radzieckiego Komsomołu. W ocenie władz ZHR prawo do spuścizny przedwojennego ruchu harcerskiego miał Związek Harcerstwa Polskiego, który do dziś funkcjonuje w Londynie.
WSA w Warszawie podzielił zdanie UP, który uznał, że zgłoszenie znaku towarowego narusza zasady współżycia społecznego. W ocenie sądu zasadą taką jest w tej sprawie swobodny dostęp do symboli i odznaczeń harcerskich tradycyjnie stosowanych przez te organizacje.
Krzyż harcerski to odznaka nadawana członkom organizacji harcerskiej podczas składania przyrzeczenia. Wzorowana jest na odznaczeniu Virtuti Militari. Jako odznaka polskiego harcerstwa został zatwierdzony podczas konferencji zjednoczeniowej ZHP w 1918 r.
ZHR istnieje od 1989 r. i jest - po ZHP - drugą co do wielkości organizacją harcerską w Polsce. Dziś do ZHR należy ok. 15 tys. członków; do ZHP - ok. 120 tys.
Mariusz Wachowicz (PAP)
mca/ itm/ jra/
