Marek Edelman, 2007 r. Fot. PAP/T. Gzell
Kilkadziesiąt wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych – w tym m.in. wystawa, komiks i spektakl teatralny – znalazło się w programie obchodów roku Marka Edelmana w Łodzi. Zainauguruje je piątkowy wieczór wspomnień o przywódcy powstania w warszawskim getcie z udziałem jego przyjaciół.
Decyzję o ustanowieniu 2019 r. w Łodzi rokiem Marka Edelmana podjęli pod koniec października ub. r. radni miejscy.
"Ten rok jest niezwykły, bo przypada w nim setna rocznica urodzin i dziesiąta śmierci tego niezwykłego łodzianina. Warto więc, by za sprawą tego co się będzie w Łodzi działo przypomnieć nie tylko mieszkańcom tego miasta, ale wszystkim w kraju, kim był Marek Edelman. Przypomnimy, że był człowiekiem, który całe życie walczył o wolność i nie był obojętny wobec zła" – podkreślił wiceprezydent Łodzi Krzysztof Piątkowski podczas środowej konferencji prasowej zapowiadającej obchody.
Jak dodał, w programie znalazło kilkadziesiąt przedsięwzięć kulturalnych i edukacyjnych związanych z życiem i działalnością Edelmana. "Od wystawy biograficznej, przez wizyty w jego gabinecie w Muzeum Miasta Łodzi, po komiks. To bardzo ważny pomysł ze względu na młodych łodzian, którym w ten sposób przypomnimy kim był Edelman i będziemy uczyć ich, czym należy kierować się w życiu" - tłumaczył wiceprezydent.
Głównym organizatorem obchodów jest Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, gdzie w piątek zostanie zainagurowany cykl wydarzeń poświęconych ostatniemu przywódcy powstania w getcie warszawskim.
"Obchody rozpoczniemy świętowaniem setnej rocznicy urodzin Marka Edelmana z udziałem jego przyjaciół, rodziny, współpracowników ze szpitala im. Pirogowa, dziennikarzy, polityków. Podczas wieczoru, który nazwaliśmy +The best of…+ zaprezentujemy fragmenty wywiadów z patronem roku 2019, wspomnienia Witolda Beresia, Krzysztofa Burnetki, Janiny Ochojskiej. Jak to na urodzinach, nie zabraknie też tortu i lampki szampana" – powiedziała dyrektor Centrum Joanna Podolska.
Pozostałe przedsięwzięcia, które zaplanowano do końca roku podzielono na kilka bloków tematycznych nawiązujących do ważnych sentencji i wydarzeń z życia Edelmana. Zatytułowano je: "Najważniejsze jest życie", "Najważniejsza jest wolność", "Najważniejsza jest miłość" oraz "Najważniejsza jest pamięć".
Na kwiecień zaplanowano otwarcie wystawy "Marek Edelman. Człowiek". Ekspozycja przybliży nie tylko jego postać, ale także - poprzez jej losy - ostatnie 100 lat historii Polski. Pokazany zostanie również spektakl "Światy Marka Edelmana" opowiadający historię człowieka, dla "którego zawsze najważniejsze było nieodwracanie głowy od zła".
"Marek Edelman często powtarzał, że jeśli ktoś przeżył wojnę i ocalała jego godność, to stało się to dzięki miłości. W związku z tym w maju pokażemy prapremierę filmu Jolanty Dylewskiej na podstawie ostatniej książki Edelmana +I była miłość w getcie+" – zapowiedziała Podolska.
Wydany zostanie również komiks "Edelman" poświęcony patronowi roku. Jego autorzy wykorzystali oryginalne fotografie, aby jak najdokładniej opowiedzieć losy bohatera. Publikacja uzyskała dofinansowanie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Z kolei w październiku, kiedy obchodzona będzie dziesiąta rocznica śmierci zaplanowano dyskusję "Dlaczego nam dziś brakuje Marka Edelmana?".
Dyrektor Muzeum Miasta Łodzi Barbara Kurowska zachęcała zaś do odwiedzania odnowionego gabinetu Marka Edelmana w siedzibie placówki. We wnętrzu przypominającym pokój łodzianina można zobaczyć jego najważniejsze osobiste pamiątki, a także obrazy i meble, przy których pracował.
"W tym roku wracają lekcje muzealne poświęcone Markowi Edelmanowi. Zorganizujemy też cykl warsztatów z wykorzystaniem materiałów filmowych z dokumentu +Marek Edelman: Życie. Po prostu+ oraz specjalne oprowadzanie po gabinecie i spotkanie z rodziną Edelmana. Podczas całego roku będziemy podkreślać to, co było dla niego najważniejsze, czyli: życie, wolność, miłość i pamięć" – powiedziała.
Podolska zaznaczyła, że rok Marka Edelmana ma być nie tylko oddaniem hołdu tej postaci i przypomnieniem historii, ale przekazanie dalej jego przesłania. "Chociażby tego, że nie należy być obojętnym, że należy reagować na zło. O tym będziemy rozmawiać z młodzieżą, bo element edukacyjny jest najważniejszym założeniem obchodów" – podkreśliła dyrektor Centrum.
Przyjmuje się, że Marek Edelman urodził się 1 stycznia 1919 r. w Homlu na Białorusi. Był ostatnim przywódcą powstania w getcie warszawskim, uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Po wojnie zamieszkał w Łodzi, której jest honorowym obywatelem. Był wybitnym kardiologiem, opozycjonistą i działaczem KOR-u. Zmarł 2 października 2009 roku w Warszawie w wieku 87 lat. (PAP)
autor: Bartłomiej Pawlak
bap/ pat/
