Przemarsz oddziału legionistów przez Jastków. 1915 r. Fot. NAC
Pamięć legionistów poległych w bitwie pod Jastkowem (Lubelskie) uczczono w czwartek, w 102. rocznicę starcia. Była to jedna z największych bitew Legionów Polskich w I wojnie światowej.
W Dąbrowicy, niedaleko Jastkowa, odsłonięta została tablica pamiątkowa w miejscu, gdzie w czasie bitwy stacjonował sztab I Brygady Legionów, z Józefem Piłsudskim na czele.
Na Cmentarzu Legionistów w Jastkowie odprawiona została msza święta. Odbył się apel poległych, żołnierze oddali salwę honorową. Pod pomnikiem poświęconym legionistom i na ich grobach kwiaty złożyli mieszkańcy, kombatanci, przedstawiciele władz. Podczas koncertu w miejscowej szkole młodzież zaprezentowała program artystyczny, wystąpiła Kapela Ludowa z Dąbrowicy.
„Obchodzimy rocznicę bardzo ważnej bitwy, rozegranej na przedmieściach Lublina, w czasie wojny, która nie do końca była naszą wojną, ale stała się naszą wojną wyzwoleńczą. W wyniku działań wojennych I wojny światowej i efektów tej wojny odzyskaliśmy niepodległość. Legioniści, którzy tu walczyli, stali się fundamentem sił zbrojnych niepodległej od 1918 r. Rzeczypospolitej” - mówił wojewoda lubelski Przemysław Czarnek.
Wojewoda lubelski Przemysław Czarnek podkreślił, że legionistom poległym pod Jastkowem należy się cześć, wspomnienie i modlitwa. „Ich walka, ofiara, bohaterstwo, było składową niepodległej Rzeczypospolitej” – podkreślił.
„Obchodzimy rocznicę bardzo ważnej bitwy, rozegranej na przedmieściach Lublina, w czasie wojny, która nie do końca była naszą wojną, ale stała się naszą wojną wyzwoleńczą. W wyniku działań wojennych I wojny światowej i efektów tej wojny odzyskaliśmy niepodległość. Legioniści, którzy tu walczyli, stali się fundamentem sił zbrojnych niepodległej od 1918 r. Rzeczypospolitej” – powiedział Czarnek.
Wiceprezes lubelskiego okręgu Związku Piłsudczyków Zbigniew Kmicic, powiedział, że udział polskich żołnierzy w walkach pod Lublinem w 1915 r. był wielkim wydarzeniem dla miejscowych mieszkańców. „Marsz Legionów do Lublina, udział w walkach, wzbudzał patriotyzm, był wielką radością dla Polaków, zwłaszcza dla młodzieży” – powiedział.
„Moja matka, która mieszkała w pobliskim Snopkowie opowiadała mi o bitwie. Powstał tu kult Józefa Piłsudskiego. Jako uczeń szkoły w Jastkowie, noszącej jego imię, w latach 70-tych, wraz z kolegami urządzaliśmy wieczornice pod pomnikiem legionistów w rocznice bitwy. Mówiliśmy patriotyczne wiersze, śpiewaliśmy pieśni” – opowiadał Kmicic.
Legiony Polskie walczyły pod Jastkowem - 12 km od Lublina - od 31 lipca do 3 sierpnia 1915 r. Z wojskami rosyjskimi starli się żołnierze I Brygady Legionów Józefa Piłsudskiego oraz wydzielony z III Brygady 4 pułk piechoty ppłk. Bolesława Roi. Jednostki polskie próbowały przełamać pozycje rosyjskie, ale kilkakrotne podejścia nie przynosiły skutku. Ogólna sytuacja na froncie zmusiła Rosjan do opuszczenia umocnień i Legioniści 3 sierpnia 1915 r. wkroczyli do Jastkowa. 4 pułk przeszedł wówczas chrzest bojowy, poniósł bardzo duże straty.
Legiony Polskie walczyły pod Jastkowem - 12 km od Lublina - od 31 lipca do 3 sierpnia 1915 r. Z wojskami rosyjskimi starli się żołnierze I Brygady Legionów Józefa Piłsudskiego oraz wydzielony z III Brygady 4 pułk piechoty ppłk. Bolesława Roi.
Jednostki polskie próbowały przełamać pozycje rosyjskie, ale kilkakrotne podejścia nie przynosiły skutku. Ogólna sytuacja na froncie zmusiła Rosjan do opuszczenia umocnień i Legioniści 3 sierpnia 1915 r. wkroczyli do Jastkowa. 4 pułk przeszedł wówczas chrzest bojowy, poniósł bardzo duże straty.
Tuż przed bitwą pod Jastkowem, 30 lipca 1915 r., polscy legioniści weszli do Lublina, skąd wycofały się wojska rosyjskie. Zostali jednak skierowani do natarcia na umocnione pozycje Rosjan. Lublin zajęli Austriacy.
Pod rządami Austriaków Lublin stał się centrum konspiracji niepodległościowej. Ścierały się tu wpływy różnych stronnictw politycznych, powoli tworzyły się podwaliny przyszłej władzy państwowej. Dobrze zorganizowana była tu Polska Organizacja Wojskowa.
W 1918 r., gdy armia austro-węgierska przestała istnieć, a podległa jej Rada Regencyjna traciła kontrolę nad biegiem wydarzeń, w nocy z 6 na 7 listopada ukonstytuował się w Lublinie Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim jako premierem. Ogłoszono wówczas manifest, który zawierał postępowe i liberalne postulaty społeczno-polityczne. 12 listopada rząd Daszyńskiego przekazał władzę Józefowi Piłsudskiemu, który dwa dni wcześniej przybył do Warszawy.
Cmentarz legionistów w Jastkowie był w okresie międzywojennym miejscem spotkań uczestników bitwy, m.in. w 1924 r. w uroczystościach patriotycznych brał udział Józef Piłsudski. W 1931 r. pomnik poświęcony legionistom odsłonił w Jastkowie prezydent Ignacy Mościcki. (PAP)
kop/
