W związku z decyzją o połączeniu z Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 dyrekcja Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku wezwała ministerstwo kultury do usunięcia naruszenia prawa. Tym samym rozpoczęto procedurę zaskarżenia decyzji resortu do sądu administracyjnego.
We wtorek wieczorem na stronie internetowej resortu kultury zamieszczony został komunikat informujący, że "1 grudnia 2016 r. zostanie utworzona państwowa instytucja kultury - Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, która powstanie w wyniku połączenia Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz Muzeum Westerplatte i Wojny 1939". W komunikacie wyjaśniono, że celem tej zmiany jest "optymalne wykorzystanie potencjału placówek o zbliżonym profilu działalności zlokalizowanych w Gdańsku, przy optymalizacji wydatkowania środków finansowych pochodzących z budżetu państwa".
W środę na stronie resortu ukazały się dwa rozporządzenia dotyczące połączenia placówek.
Niedługo po opublikowaniu rozporządzeń dyrekcja Muzeum II Wojny Światowej (MIIWŚ) poinformowała w rozesłanym mediom oświadczeniu, że skierowała do ministra kultury wezwanie do "usunięcia naruszenia prawa".
Jak napisano w oświadczeniu, wezwanie wskazuje na naruszenie art. 5a ust. 1 i 2 ustawy o muzeach. Przepisy te mówią, że "muzeum może być łączone z innymi instytucjami kultury działającymi na podstawie przepisów o organizowaniu działalności kulturalnej, jeżeli połączenie nie spowoduje uszczerbku w wykonywaniu dotychczasowych zadań. Połączenie może nastąpić po pozytywnym zaopiniowaniu przez Radę do Spraw Muzeów".
W wezwaniu dyrekcja MIIWŚ wskazała, że ministerstwo nie wystąpiło o opinię Rady do Spraw Muzeów, a połączenie placówek "spowoduje uszczerbek w wykonywaniu dotychczasowych zadań" m.in. "poprzez zagrożenie integralności zgromadzonych zbiorów oraz gotowej już wystawy stałej, nad którą zespół muzeum pracował przez osiem ostatnich lat".
Dyrektor MIIWŚ prof. Paweł Machcewicz wyjaśnił w rozmowie z PAP, że - zgodnie z przepisami - resort kultury ma 30 dni na usunięcie naruszenia prawa. "Jeśli po tym czasie ministerstwo nie wycofa się ze swojej decyzji, następuje skarga" - wyjaśnił PAP Machcewicz dodając, że właściwym sądem do złożenia takiej skargi będzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.
Zdaniem dyrekcji MIIWŚ połączenie placówek nie przyniesie też oszczędności. "Przeciwnie, połączenie obu instytucji, w szczególności tuż przed zakończeniem robót budowlanych na budowie Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, doprowadziłoby do nieuzasadnionych istotnych wydatków dla Skarbu Państwa związanych z likwidacją Muzeum i koniecznością inwentaryzacji robót prowadzącą m.in. do potencjalnego wstrzymania prac na bliżej nieokreślony czas, opóźnienie w realizacji inwestycji i związane z tym faktem niebagatelne koszty" - napisano w oświadczeniu przesłanym mediom.
Dyrektor MIIWŚ prof. Paweł Machcewicz wyjaśnił w rozmowie z PAP, że - zgodnie z przepisami - resort kultury ma 30 dni na usunięcie naruszenia prawa. "Jeśli po tym czasie ministerstwo nie wycofa się ze swojej decyzji, następuje skarga" - wyjaśnił PAP Machcewicz dodając, że właściwym sądem do złożenia takiej skargi będzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.
Przewodniczący Rady do Spraw Muzeów dr hab. Michał F. Woźniak wyjaśnił w środę w rozmowie z PAP, że w dwóch różnych ustawach istnieją zapisy, które umożliwiają różne interpretacje prawa dotyczącego łączenia placówek kultury. Jedna z interpretacji zakłada konieczność uzyskania przez ministerstwo kultury pozytywnej opinii Rady w wypadku łączenia muzeum z jakąkolwiek inną instytucją kultury (poza innym muzeum), a druga mówi o konieczności pozyskania pozytywnej opinii w przypadku każdego łączenia - także, gdy w grę wchodzi połączenie muzeum z innym muzeum.
Woźniak wyjaśnił też, że na posiedzeniu, które miało miejsce pod koniec czerwca br., Rada zwróciła się do ministerstwa kultury z apelem o pilne doprecyzowanie przepisów dotyczących łączenia placówek, tak, by były one jednoznaczne. Rada przyjęła też, że planowane połączenie gdańskich muzeów jest sprawą tak ważną dla kultury, że zajmie ona stanowisko w tej sprawie. "W tym stanowisku Rada wyraziła poparcie dla uchwały przyjętej wcześniej przez Radę Powierniczą Muzeum II Wojny Światowej" - powiedział PAP Woźniak.
Przyjęta w połowie czerwca przez Radę Powierniczą MIIWŚ uchwała zawierała apel do resortu kultury o uczynienie z Muzeum Westerplatte filii MIIWŚ, co - zdaniem Rady - pozwoliłoby m.in. uniknąć - koniecznej przy zakładanym przez resort połączeniu placówek - pełnej inwentaryzacji (m.in. tysięcy dokumentów, 39 tys. eksponatów, 20-tysięcznego księgozbioru i innego majątku). Rada zaznaczała, że prace inwentaryzacyjne doprowadziłyby do "nieuchronnego" wstrzymania prac przy budowie muzeum i jego wystawy głównej, co wiązałoby się także z karami umownymi od skarbu państwa.
Plan budowy w Gdańsku Muzeum II Wojny Światowej ogłosił we wrześniu 2008 r. rząd Donalda Tuska. Placówka jest już niemal gotowa - dyrekcja zapowiada jej otwarcie na początek przyszłego roku. Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 zostało powołane przez resort kultury w grudniu ub.r. W połowie kwietnia br. ministerstwo zapowiedziało, że nosi się z zamiarem połączenia obu muzeów w jedną placówkę. (PAP)
aks/ agt/ jbr/
