Teren b. niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz. Fot. PAP/A. Grygiel
Prace nad scenariuszem stałej ekspozycji polskiej, która zastąpi dotychczas istniejącą, anachroniczną już wystawę, trwają w Muzeum Auschwitz. Rzecznik placówki Bartosz Bartyzel zastrzegł, że w tej chwili trudno mówić o terminie jej ukończenia.
„Prace trwają w dziale wystawienniczym Muzeum. Stan ich zaawansowania nie wystarcza jednak, by na tej podstawie podać już konkretną datę ukończenia” – powiedział rzecznik.
Stałe ekspozycje narodowe, upamiętniające ofiary niemieckiego obozu Auschwitz, powstawały z inicjatywy środowisk byłych więźniów w blokach byłego obozu Auschwitz I. Pierwszą, czechosłowacką, otwarto w 1960 r. Obecnie jest ich kilkanaście. W ostatnich kilkunastu latach większość z nich została gruntownie zmodernizowana. Stało się tak m.in. z rosyjską, żydowską, którą przygotował jerozolimski instytut Yad Vashem, francuską, a także wystawami poświęconymi Żydom węgierskim, słowackim i więźniom z Czech. Powstała nowoczesna ekspozycja upamiętniająca męczeństwo Romów.
Polska wystawa jest w tej chwili jedną z najstarszych. Została otwarta jeszcze w czasach PRL, w 1985 r. Muzeum planuje wymianę od wielu lat. W 2010 r. przygotowano wstępną koncepcję nowej ekspozycji. Zakładała ona, że na parterze bloku 15, który obecnie zajmuje wystawa polska, przybliżone zostaną najważniejsze kwestie związane z ofiarami Auschwitz pochodzącymi z ziem II Rzeczypospolitej. W tym aspekcie powinna ona uzupełniać nową główną ekspozycję muzealną.
Ekspozycja na pierwszym piętrze bloku skupi się na historii lokalnej. Mowa będzie m.in. o wysiedleniach Polaków, które towarzyszyły budowie i rozbudowie kompleksu Auschwitz, o represjach wobec okolicznej ludności, a także o działaniach przyobozowego ruchu oporu i pomocy niesionej więźniom przez okolicznych mieszkańców.
Wymiana ekspozycji głównej, która z niewielkimi korektami istnieje od 1955 r., rozpocząć się ma w 2019 r. Szacowany na ok. 100 mln zł. koszt sfinansuje resort kultury.
Wystawa główna będzie podzielona na trzy części. Pierwsza przybliży sprawców, obóz jako instytucję oraz planowanie zmiany obozu koncentracyjnego w ośrodek zagłady Żydów. Druga podejmie temat Zagłady widzianej z perspektywy ofiar. Wyeksponowane zostaną prywatne przedmioty przywiezione do obozu przez deportowanych Żydów. Trzecia skupi się na więźniach obozu koncentracyjnego i ukazaniu zaplanowanej przez Niemców dehumanizacji.
Ekspozycja będzie zlokalizowana na parterach sześciu bloków byłego niemieckiego obozu Auschwitz I, oznaczonych numerami od 4 do 9.
Rzecznik Muzeum Bartosz Bartyzel poinformował, że otwarcie trzeciej części wystawy (Doświadczenie obozowe) planowane jest na rok 2021, drugiej (Zagłada) na 2023, a pierwszej (Obóz jako instytucja) na rok 2025.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
Niemcy deportowali do Auschwitz w ramach okupacyjnej polityki represji ponad 450 tys. polskich obywateli: ok. 300 tys. Żydów oraz ok. 150 tys. Polaków.
W 1947 r. na terenie byłych obozów Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau powstało muzeum. W ub.r. zwiedziło je ponad 2 mln osób, w tym 424 tys. Polaków. (PAP)
szf/ agz/
