Niemożliwe stało się możliwe - tak Tadeusz Mazowiecki, pierwszy niekomunistyczny premier powojennej Polski, wspomniał rok 1989 w piątek w Sejmie w 20. rocznicę powołania jego rządu. Uczestnicy uroczystości odśpiewali mu "sto lat". Donald Tusk zapewniał: "zawsze pozostaniesz naszym premierem". Mazowiecki, tak jak przed 20 laty, pokazał z mównicy sejmowej gest zwycięstwa.
Mazowiecki, który na stanowisko premiera został powołany 24 sierpnia 1989 r., przedstawił Sejmowi skład swego rządu 12 września. Znalazło się w nim 24 ministrów: 12 z Solidarności, po 4 z PZPR i ZSL, 3 z SD i jeden niezależny. Gabinet uzyskał poparcie 402 posłów, 13 wstrzymało się od głosu. Przeciwnych głosów nie było. Rząd Mazowieckiego, który rozpoczął przemiany ustrojowe i gospodarcze w Polsce, pracował ponad rok. Mazowiecki podał gabinet do dymisji 5 listopada 1990 r. - następnego dnia po swojej porażce w wyborach prezydenckich.
W parlamentarnych uroczystościach, które odbyły się w przeddzień 20. rocznicy powołania rządu Mazowieckiego, wzięli udział m.in. szef Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek, premier Donald Tusk wraz z ministrami, były prezydent Aleksander Kwaśniewski, hierarchowie kościelni, posłowie, a także członkowie rządu Mazowieckiego. W sali sejmowej pokazano film dokumentalny poświęcony początkom rządu Mazowieckiego. Na film złożyły się zdjęcia archiwalne i współczesne wypowiedzi b. premiera oraz niektórych ministrów jego rządu.
Mazowiecki podkreślał, że rok 1989 to było wielkie narodowe i europejskie zwycięstwo, a "niemożliwe stało się wówczas możliwe". Jego zdaniem najważniejszym przesłaniem jest to, co wynika z niepowtarzalnego klimatu tamtego czasu: "oddania wszystkiego sprawie Polski". Po przemówieniu Mazowiecki dostał kwiaty, był oklaskiwany przez posłów i zaproszonych gości. Marszałek Sejmu zaintonował hymn polski i "sto lat", podchwycone przez salę. Były premier dziękował, pokazał słynny już gest zwycięstwa.
Donald Tusk podkreślał, że przemawia jako "uczeń Tadeusza Mazowieckiego". Zwracając się do niego dodał: "Zawsze pozostaniesz naszym premierem". "Dzisiejszy dzień jest kolejnym dniem kształtowania się narodowej legendy, legendy przełomu (...) I tak jak zawsze w legendach występują bohaterowie, bo mamy dzisiaj chyba wszyscy bez wyjątku poczucie, że kluczowym bohaterem tej narodowej legendy był właśnie Tadeusz Mazowiecki" - mówił szef rządu.
Później premier - podczas otwarcia konferencji o roli Kościoła w integracji europejskiej w podkrakowskich Tomaszowicach - ocenił, że powołanie rządu z Mazowieckim na czele było prawdziwym, instytucjonalnym wręcz triumfem Solidarności nad komunizmem.
Szef Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek oświadczył, że Europa chyli czoła przed rewolucją Solidarności, której zwieńczeniem w 1989 roku był rząd Mazowieckiego. Podziękował b. premierowi w imieniu europosłów i "wielu Europejczyków, którzy rok 1989 uważają za początek wielkiej przemiany w całej Europie".
Marszałek Sejmu Bronisław Komorowski podkreślał, że Mazowiecki miał ogromną odwagę, by wziąć odpowiedzialność za państwo w warunkach bankructwa gospodarczego i zaproponować zmiany w taki sposób, by mogły być zaakceptowane społecznie. Komorowski odczytał przyjętą w czwartek wieczorem przez Sejm specjalną uchwałę upamiętniającą powołanie rządu Mazowieckiego.
W imieniu prezydenta - który nie mógł być w Sejmie, bo w tym czasie przyjmował w Sopocie szefów państw Grupy Wyszehradzkiej - list odczytał szef jego kancelarii Władysław Stasiak. "Rząd Tadeusza Mazowieckiego pozostanie znaczącym symbolem wielkich i złożonych czasów, czasów wielkiego przełomu i wielkiej nadziei" - napisał prezydent. W ocenie głowy państwa, historyczne znaczenie 12 września polegało na tym, że wtedy zakończyła się - przyjęta przy Okrągłym Stole - formuła porozumienia komunistycznej władzy z solidarnościowym społeczeństwem.
Po przemówieniach w sali plenarnej Mazowiecki na konferencji prasowej w Sejmie, zapytany czy również dziś, tak jak w sejmowym przemówieniu przed 20 laty, mówiłby o tym, że przeszłość należy oddzielić "grubą kreską", powiedział, że postąpiłby tak samo.
Z okazji 20. rocznicy powołania rządu Mazowieckiego, Poczta Polska wprowadziła do obiegu okolicznościowy znaczek pocztowy z napisem "12 września 1989 r. 20. rocznica powołania rządu powstałego w wyniku wyborów czerwcowych". Uroczystość z tej okazji odbyła się w gmachu Sejmu z udziałem byłego premiera, niektórych członków jego gabinetu, posłów, obecnych ministrów.
Znaczek, o nominale 1,55 zł, przedstawia - na tle napisu Solidarność wizerunek pierwszego premiera wolnej Polski z uniesioną dłonią i słynnym gestem zwycięstwa.
W piątek w Sejmie otwarto też wystawę "Zdarzyło się 20 lat temu w Polsce". Prace przygotowane zostały przez uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, laureatów konkursu na plakat lub hasło odnoszące się do wydarzeń 1989 r. (PAP)
mrr/ ura/ jra/
