Odczytaniem nazwisk Żydów mieszkających niegdyś w Lublinie i symbolicznym wygaszeniem świateł w miejscu, gdzie była dzielnica żydowska, uczczono w poniedziałek 71. rocznicę likwidacji getta w Lublinie.
„Spotykamy się tutaj od wielu lat, żeby upamiętnić osoby, które żyły tu przed wojną. Czytamy imiona i nazwiska przypominając te postaci, aby w symbolicznym geście oddać im tożsamość, którą po przekroczeniu bram obozów koncentracyjnych im odbierano” - powiedziała Aleksandra Zińczuk z Ośrodka Brama Grodzka Teatr NN, który jest organizatorem obchodów.
Młodzież z lubelskich szkół czytała nazwiska Żydów w Bramie Grodzkiej na Starym Mieście, która zwana była niegdyś Bramą Żydowską, bo przez nią przechodziło się do dzielnicy żydowskiej. Odczytane nazwiska pochodzą z Księgi Wykazu Żydów przebywających w dzielnicy Majdan Tatarski w 1942 r. W Księdze, sporządzonej na podstawie maszynopisu Rady Żydowskiej w 1942 r., widnieje około 4,5 tys. nazwisk.
Następnie na Placu Zamkowym w Lublinie, gdzie niegdyś rozciągała się dzielnica żydowska, wygaszono światła i odczytano wspomnienia żydowskiej nauczycielki Idy Gliksztajn o wydarzeniach w lubelskim getcie.
Akcja likwidacji getta w Lublinie rozpoczęła się w nocy z 16 na 17 marca 1942 r. Hitlerowcy wypędzali ludzi z domów. Zniedołężniałych i chorych zabijali na miejscu lub na placu przy ul. Targowej, gdzie dokonywano selekcji. Pierwszy transport wywiezionych do obozu zagłady w Bełżcu liczył ok. 1,5 tys. osób. Do połowy kwietnia 1942 r. naziści wywieźli do Bełżca ponad 26 tys. Żydów.
Pozostającym przy życiu Żydom Niemcy nakazali przenieść się na Majdan Tatarski do opustoszałego osiedla małych domków, wcześniej zamieszkiwanych przez ubogą ludność polską. Utworzono tam nowe getto dla około 7 tys. osób. 20 kwietnia odbyła się pierwsza selekcja i ok. 3 tys. osób trafiło do obozu koncentracyjnego na Majdanku.
Getto na Majdanie Tatarskim Niemcy zlikwidowali ostatecznie w listopadzie 1942 r. Część jego mieszkańców rozstrzelali na miejscu, a pozostałych wywieziono do obozu koncentracyjnego na Majdanku.
Likwidacją lubelskiego getta w 1942 r. rozpoczęła się realizacja "Akcji Reinhardt", czyli zaplanowanej przez hitlerowców zagłady Żydów na terenie Generalnego Gubernatorstwa. W Lublinie mieścił się też sztab dowodzenia tą akcją. Do listopada 1943 r. hitlerowcy wymordowali, głównie w obozach zagłady, ok. 2 mln Żydów z Polski i innych krajów europejskich.
Przed wojną wśród ponad 110 tys. mieszkańców Lublina 40 tys. stanowili Żydzi. Dzielnica żydowska, w której hitlerowcy utworzyli getto, rozciągała się wokół Zamku. Po wywiezieniu jego mieszkańców do obozów zagłady, ponad 200 budynków – domy, synagogi, kamienice - zburzono. Dzielnica nigdy potem nie została odbudowana. Obecnie na tym miejscu jest Plac Zamkowy, w okresie PRL nazywany Placem Zebrań Ludowych, który powstał w latach 50. XX wieku.(PAP)
ren/ kop/ hes/
