Średniowieczny zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie. Fot. PAP/T. Waszczuk
Bez poznania historii II pokoju toruńskiego nie można zrozumieć tożsamości ziem tworzących obecne woj. warmińsko-mazurskie - uznali uczestnicy konferencji naukowej zorganizowanej w środę w Olsztynie w ramach regionalnych obchodów 550. rocznicy tego wydarzenia.
Konferencja na olsztyńskim zamku podsumowała tegoroczne obchody 550-lecia II pokoju toruńskiego w regionie. Uczestniczący w niej historycy podkreślali konsekwencje polsko-krzyżackiego traktatu dla ówczesnych ziem pruskich i pomorskich. Odsłaniali kulisy negocjacji poprzedzających jego podpisanie, mówili także o roli Elbląga, Gdańska i innych miast w wojnie trzynastoletniej.
Otwierający konferencję marszałek woj. warmińsko-mazurskiego Gustaw Marek Brzezin podkreślał wagę tamtych wydarzeń dla kształtowania się tożsamości regionu. W jego ocenie, pamięć o tym fragmencie historii łączy mieszkańców Warmii, Mazur i Powiśla oraz sąsiednich województw - pomorskiego i kujawsko-pomorskiego.
Jak przypomniał, o ustanowieniu roku 2016 rokiem rocznicowych obchodów II pokoju toruńskiego zdecydował sejmik województwa. W organizację obchodów włączyły się lokalne samorządy, muzea, biblioteki, uczelnie, szkoły i stowarzyszenia. Przez ostatnie miesiące w regionie odbywały się warsztaty i sesje naukowe, konkursy, wystawy, historyczne inscenizacje i inne imprezy związane z rocznicą.
Zdaniem przewodniczącego sejmiku Piotra Żuchowskiego, tego typu inicjatywy pomagają wydobyć z przeszłości "to, co istotne". Jak podkreślał, bez poznania czasów od II pokoju toruńskiego do I rozbioru Polski w żaden sposób nie można zrozumieć tożsamości Warmii i innych ziem wchodzących w skład regionu.
Organizatorzy rocznicowych obchodów w Olsztynie przypominali, że traktat z 1466 r. gwarantował autonomię przyłączonym ziemiom, stanowił początek sejmikowego samorządu i zapewniał przedstawicielom Prus Królewskich miejsce w Senacie i Sejmie. Przyznawał pruskim miastom na równi ze szlachtą prawo decydowania o losie prowincji i udział w wyborze polskiego króla.
Traktat przyczynił się też do masowego napływu osadników z Ziemi Chełmińskiej, Kujaw, Mazowsza i Podlasia. Na ponad 300 lat tereny obecnego woj. warmińsko-mazurskiego stały się wieloetniczne i wielokulturowe, szczyciły się tolerancją wyznaniową oraz osiągnięciami naukowymi, kulturalnymi i gospodarczymi.
Drugi pokój toruński, kończący trzynastoletnią wojnę Królestwa Polskiego i stanów pruskich z Zakonem Krzyżackim, został zawarty 19 października 1466 r. Na jego mocy do Polski powróciło Pomorze Gdańskie z Gdańskiem, Ziemia Chełmińska z Toruniem i Ziemia Michałowska. W granicach państwa znalazły się też Żuławy z Malborkiem i Elblągiem oraz dominium warmińskie. Ziemie te przyłączono bezpośrednio do Polski jako Prusy Królewskie. Pozostała część państwa krzyżackiego ze stolicą w Królewcu stała się lennem Królestwa Polskiego.(PAP)
mbo/ agz/
