P. Gliński: wydatki z budżetu państwa na kulturę w ciągu czterech lat wzrosły o 34 procent

W poniedziałek w warszawskim kinie Kultura w Warszawie odbyła się konferencja prasowa pt. "Dziedzictwo, pamięć, przyszłość" podsumowującą działania MKiDN w latach 2015-2019. W konferencji uczestniczyli m.in. wicepremier Gliński oraz wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin.

Gliński poinformował, że wydatki z budżetu państwa na kulturę między 2015 a 2019 rokiem wzrosły o 34 proc. Jego zdaniem, "jest to wzrost bezprecedensowy". "Gdy wliczymy rok 2020, przyszły budżet, który jest już zapięty, to jest po raz pierwszy ponad 5 mld złotych (wg projektu budżetu na 2020 r. – 5 mld 175 mln zł - przyp. PAP) i to jest ponad 40 proc. wzrostu" - dodał.

Zdaniem ministra kultury, "jest to wciąż jeszcze za mało, ale takich wzrostów, jeżeli chodzi o wydatki na kulturę, nie było". Przypomniał, że "poprzednia ekipa mocowała się z przejściem progu 1 procent".

Szef resortu kultury dodał, że ministerstwo "instytucjonalizuje polską pamięć, zwłaszcza w tych obszarach, które były zapomniane". "Obecnie rozbudowujemy, współprowadzimy jako nowe instytucje blisko 30 różnego typu muzeów, miejsc pamięci" - powiedział.

Wymienił m.in. Muzeum Historii Polski na warszawskiej Cytadeli, które - jak mówił - jest największą inicjatywą i największą inwestycją w ostatnich latach. "To jest coś z niczego. Nic nie było przygotowane. Blokowane to było dziewięć lat, udało nam się przełamać tę niemoc i inwestycja w tej chwili jest realizowana" - podkreślił.

Gliński przywołał także Muzeum Domu - Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej, Muzeum Kresów (dokładnie: Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej), Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku, Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce, Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, Muzeum Pamięć i Tożsamość w Toruniu, Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w Świątyni Opatrzności Bożej (otwarcie muzeum zaplanowano na 16 października), Muzeum Piaśnickie w Wejherowie oraz Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 r.

Wiceminister Sellin ocenił, że wszystko to, co MKiDN przedstawia oznacza, że podeszli oni do polityki historycznej państwa polskiego w sposób "systemowy i systematyczny". "Wtedy mogą być efekty, jeżeli będą trwałe instytucje, które tą polską polityką pamięci będą się zajmować" - wskazał.

Jak mówił, w Polsce mamy około 1 tys. muzeów, ale tych dedykowanych polskiej historii "wcale nie jest tak dużo". "My dopiero teraz nadrabiamy bardzo poważne zaległości, te wszystkie instytucje, które wicepremier wymienił są tego dowodem, bo dzisiaj muzea historyczne to jest nie tylko wystawa stała, to są wystawy czasowe, seminaria, konferencje, publikacje książkowe, publikacje czasopism, robienie filmów dokumentalnych, robienie nawet filmów fabularnych i tym wszystkim się dzisiaj nowoczesne muzea historyczne, zajmują" - powiedział Sellin.

Minister kultury powiedział, że resort instytucjonalizuje nasze dziedzictwo także poprzez funkcjonowanie innych instytucji, m.in. takich jak powołany przez MKiDN Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego (w połowie września otwarto oddział IP w Berlinie, planowane jest także otwarcie oddziałów w Nowym Jorku i Izraelu). Szef MKiDN przywołał także Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA.

Sellin mówił z kolei o Programie Wieloletnim "Niepodległa", realizowanym w latach 2017-2022. "Chcieliśmy w ramach tego programu przypomnieć wszystkie ważne wydarzenia, które wiązały się z tym odzyskaniem sto lat temu niepodległości" - wyjaśnił Sellin. Przypomniał, że na program w perspektywie sześciu lat przeznaczonych jest 240 mln zł.

Gliński dodał, że MKiDN tworzy i ratuje ważne dla polskiego dziedzictwa instytucje kultury, w tym Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Polską Operę Królewską, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Państwowy Instytut Wydawniczy, Studio Filmów Rysunkowych w Bielsku Białej, Instytut Literatury, Instytut Śląski czy Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego.

Minister kultury podał, że resort współprodukuje w tej chwili blisko 40 filmów historycznych. Dodał, że MKiDN wzbogaca narodową kolekcję poprzez m.in. zakup Kolekcji Czartoryskich oraz sprowadzenie do Polski rzeźb Zamoyskiego.

Poinformował także, w ciągu ostatnich 4 lat na ochronę zabytków przeznaczonych zostało pół miliarda złotych z budżetu ministerstwa. "Porównując poprzednie 4 lata to wzrost o 130 mln zł. W tym roku rekordowe 150 mln zł, gdy przyszliśmy w 2015r. to było 97 mln zł" - zwrócił uwagę Gliński. Dodał, że znowelizowana przez nich ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, wprowadziła np. instytucję ochrony tymczasowej, dzięki której obiekt jest chroniony od momentu zawiadomienia o wszczęciu procedury wpisu do rejestru.

Minister kultury przekazał także, że w ciągu czterech lat na liście Pomników Historii pojawiło się 45 nowych obiektów. "Niebywałe przyspieszenie, w tej chwili mamy już 105 obiektów" - podkreślił.

Gliński zwrócił uwagę również, że resort dba o polskie cmentarze wojenne poza granicami kraju. "Corocznie przeznaczamy ok. 9 milionów zł na opiekę, na utrzymanie, prace remontowe" - mówił minister.

Ministerstwo remontuje cmentarze m.in. na Białorusi, Ukrainie, ale także w Tanzanii, Niemczech, Iranie itd. MKiDN ma obecnie pod opieką ok. 200 kwater i cmentarzy wojennych znajdujących się poza granicami RP (są to głównie kwatery i cmentarze z wojny polsko – bolszewickiej i z okresu II wojny światowej). Ponadto Instytut POLONIKA zajmuje się zabytkowymi nekropoliami, m.in. Cmentarzem Łyczakowskim, cmentarzem bazyliańskim w Krzemieńcu, cmentarzem w Jaworowie na Ukrainie, w Oszmianie na Białorusi.

Gliński przypomniał, że wzrosły również środki w programach ministra – z 323 mln zł w 2015 r. do 383 mln zł w tym roku, a także dwukrotne zwiększono limit przychodu dla twórców, od którego można liczyć 50 proc. kosztów uzysku. Limit został zwiększony z ok. 80 tys. zł do 160 tys. zł.

Jak mówił, resort prowadzi także termomodernizację szkół artystycznych w całym kraju. Na termomodernizację 139 szkół w całej Polsce przeznaczono pół miliarda złotych.

MKiDN podjęło się także współprowadzenia 12 nowych instytucji kultury, w tym m.in. Centrum Paderewskiego w Kąśnej Dolnej, Filharmonii Podkarpackiej im. Artura Malawskiego, Zespołu Pieśni i Tańca ŚLĄSK im. Stanisława Hadyny, Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca MAZOWSZE czy Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana w Warszawie. (PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska, Olga Łozińska

ksi/ oloz/ wj/